Tİtrek MonİtÖr Sorunsali

Öncelikle durumu kavrayalım. Masaüstüne sağ fare düğmesi ile tıklayın, ekrana gelecek olan menüden PROPERTIES komutunu çalıştırın. Ekrana gelecek olan diyalog kutusunun SETTINGS bölümüne gelin.

Bu bölümde, örnek resimde görüldüğü gibi DISPLAY bölümünde ekran kartınız ve monitörünüz gösterilmiş olmalıdır. Eğer monitörünüz sisteme düzgün olarak tanıtılmamışsa burada farklı bir şeyler yazacaktır. Eğer bir sorun varsa, ADVANCED düğmesine basın. Ekrana gelecek olan diyalog kutusunun MONITOR bölümünde monitörünüzün tipini CHANGE düğmesine basarak değiştirebilirsiniz.

Aynı diyalog kutusunun ADAPTER bölümünde ise, ekran kartınızın bu monitörle beraber desteklediği tazeleme hızlarının listesini göreceksiniz. Burada, mümkün olan en yüksek hızı seçebilirsiniz. Eğer monitörünüz ile ekran kartınız arasında bir anlaşmazlık varsa, bu listede sadece 60 Hz seçeneği görünecektir ve bu da hiç iyi bir durum değildir.

Bİlgİsayarim Cd-rom'dan Boot Etmİyorsa

Bilgisayarınızın BIOS ayarlarını değiştirmek için ilk önce BIOS ayarlama programını ekrana getirmelisiniz. Bunun için bilgisayarınız açılırken DEL veya F1 tuşlarına arka arkaya basın. Ekrana BIOS penceresi gelecektir. Þimdi BOOT seçeneklerini ayarlamak için gerekli olan bölüme girmeniz gerekli. Biz örnek olarak AWARD BIOS kullanacağız. BIOS ekrana gelince menüden BIOS FEATURES SETUP bölümüne gelin. Bu bölümde BOOT SEQUENCE diye bir seçenek göreceksiniz. Bu seçeneği CD-ROM başa gelecek şekilde değiştirin. ESC düğmesine basın, bir önceki ekrana geleceksiniz. Burada SAVE SETTINGS AND EXIT seçeneğini kullanın ve bilgisayarınızı yeniden başlatın. CD-ROM sürücüye boot edebilen bir CD takmayı da unutmayın. Bundan sonra bilgisayarınız CD-ROM'dan boot edebilecektir.

Not1: İşletim sisteminizi kurduktan sonra bu seçeneği tekrar C sürücüsü başa gelecek şekilde değiştirmeyi unutmayın, boşu boşuna açılışta CD-ROM kontrol edilerek zaman kaybedilmesin.

Not2: Değişik BIOS sürümlerinde bu seçenekler farklı yerlerde olabilir ama yöntem aynıdır. Biraz araştırma ile CD-ROM'dan boot etme seçeneğinin yerini bulabilirsiniz.

Bİlgİsayardan AÇiliÞ Sesİ Gelİyor Ancak MonİtÖrde GÖrÜntÜ Yoksa

Öncelikle monitörün ışıklarını kontrol edin ve monitöre enerji gidip gitmediğini kontrol edin. Eğer monitör çalışıyorsa, monitör kablosunu kontrol edin. Bilgisayara giren ucu ekran kartına tam oturmamış olabilir. Ayrıca, bu kablonun ucundaki iğneler eğrilebilir. Bütün bunlar kontrol edin. Eğer monitör kablosunun vidaları sıkılmamışsa iyice oturtun ve sıkılaştırın. Eğer etrafta bir bilgisayar daha varsa monitörünü kendi bilgisayarınıza bağlayın ve dışarı çıkış verip vermediğini kontrol edin.

Eğer iğnelerde bir eğrilik varsa, bu durumda monitör kablosunun konnektörünü değiştirmek gerekebilir. Bilgisayar onarım dükkanlarının çoğunda bu konnektör çok ucuza ve hemen değiştirilebilir. Elbette eğer monitörün garantisi varsa, servise götürmek ve onlara onartmak en iyisi.

Bu arada, söylemek gerek yok ama yine de hatırlatalım. Monitörün parlaklık ve kontrast ayarları temizlik esnasında yanlışlıkla en minimum değere indirilmiş olabilir, bunu da kontrol etmekte yarar var.

Klavye Problemlerİ

Öncelikle kablo bağlantısını kontrol etmekte yarar var. Bunun için bilgisayarınızın arkasına geçin ve klavye konnektörünün doğru dürüst takılmış olup olmadığını kontrol edin. Klavye ve PS/2 fare girişleri yan yanadır ve birbirine karıştırılabilir. Doğru yere sağlam olarak takıldığından emin olun. Eğer mümkünse geçici bir klavye bulup onunla deneme yapın.

Klavyeniz çalışıyor ancak işletim sistemi yüklendiğinde kilitleniyor olabilir. Bunu kontrol etmek için bilgisayar açılış esnasında <DEL> tuşuna basın. Eğer sistem yönetim programı olan BIOS ekranına girebiliyor ve içerisinde işlem yapabiliyorsanız klavyede donanımsal olarak bir problem yoktur, suçu yazılımda veya işletim sisteminde aramak lazımdır.

Özellikle evlerde klavye üzerine çay-kahve dökülmeleri sık sık rastlanan kazacıklardır. Böyle bir iş başınıza gelirse hemen paniğe kapılmamalısınız. Önce bilgisayarı kapatın. Daha sonra klavyeyi bilgisayardan ayırın, ters çevirip sıvıyı boşaltın. Daha sonra arkasındaki vidaları gevşetin ve klavyeyi sökün. Tuşları çıkarın, kuru ve tüy bırakmayan bir bez ile güzelce silin, aynı işlemi tuşlar için de tek tek gerçekleştirin. Daha sonra en az üç saat kurumaya bırakın. Klavye kuruduktan sonra tekrar toplayın ve bilgisayarınıza takın. Sıvı dökülme problemlerinde bu tür bir acil müdahale genellikle başarılı sonuçlar veriyor.

Hemen küçük bir not düşelim. Günümüzde pek çok klavye "multimedia klavye" modeli olarak satılıyor. Bu tür klavyeler bazı sık kullanılan işlemleri atayabileceğiniz bir dizi ekstra tuş bulunuyor. Aklınızda olsun, işletim sistemleri bu tuşları tanımazlar ve kullanamazlar. Kullanabilmeleri için bir programın yüklenmesi gereklidir ve bu program genelde klavye ile beraber gelen bir disketle yüklenebilir. Klavyenizin ekstra yeteneklerinden yararlanabilmek için bu programı mutlaka yüklemenizi öneririz. Diskette sadece Windows 98 programı gelmiş olabilir, eğer başka tür bir işletim sistemi kullanıyorsanız klavye üreticisi firmanın Web sitesinden (varsa) diğer işletim sistemlerini desteklemek için gerekli olan diğer programları çekebilirsiniz.

Yazici Problemlerİ

Öncelikle yazıcının kendi başına doğru dürüst çalıştığından kartuşunun veya şeridinin bitmemiş olduğundan emin olmalıyız. Her yazıcının kendisini test etmek için kullandığı özel bir tuş kombinasyonu vardır. Örneğin, bilgiayarı açarken aynı anda kağıt besleme tuşuna basmak gibi bir tuş kombinasyonu olabilir. Bu tuşlara basıldığında (eğer yazıcıda kağıt da varsa) yazıcı otomatik olarak kendisine programlanmış olan bir "test sayfasını" kağıda döker. Bu sayfaya bakarak yazıcının kendi mekanik veya elektronik aksamında bir sorun olup olmadığını kontrol edebilirsiniz. Tuş kombinasyonunu yazıcınızın el kitabında bulabilirsiniz. Eğer el kitabını kaybettiyseniz Internet'te yazıcınızı üreten firmanın Web sitesinin destek bölümünde mutlaka vardır. Eğer yazıcınız bu testten geçemiyorsa, problemi kendi başınıza çözemezsiniz, servise götürmeniz gerekebilir. Eğer baskı kalitesi çok düşükse kartuş veya şerit bitiyor demektir, değiştirmeniz gerekecektir.

Eğer testte bir sorun yoksa ve Windows 98 kullanıyorsanız önce bilgisayar açılırken DOS komut satırına boot edin (açılırken F8 tuşuna basın, menüden Safa mode - Command Prompt Only seçeneğini seçin). Komut satırında

Copy autoexec.bat lpt1

Yazıp ENTER tuşuna basın. Eğer yazıcıdan bir şeyler basılıyorsa, bilgisayar ile yazıcı arasındaki ara kabloda da bir sorun yok demektir. Bu durumda Windows 98 altında kontrollerinizi yapmaya devam edebilirsiniz. Ancak bu adım yazıcısını LPT portundan bilgisayarına bağlayan kullanıcılar için geçerlidir. Eğer USB yazıcı kullanıyorsanız bu tür bir seçeneğiniz bulunmuyor.

Windows 98 açıldıktan sonra yazıcınızın aygıt sürücüsünün doğru yüklendiğinden emin olmalısınız. Genelde bütün yazıcılarla beraber aygıt sürücüsü bir disket veya CD-ROM ile gelir, sürücünün en son sürümünü de üretici firmanın Web sitesinden çekebilirsiniz. Denetim Masasının Yazıcılar simgesine çift tıklayıp ekrana getireceğiniz pencere içerisinde sorun çıkartan yazıcıyı sağ tuşa basıp Delete (Sil) komutunu çalıştırın ve silin, daha sonra Add Printer (Yazıcı ekle) simgesine çift tıklayıp yazıyı bir daha kurun. Kurulum aşaması bittikte sonra klavyeden ALT tuşuna basıp basılı tutarak yazıcı simgesine çift tıklayın. Ekrana gelecek olan diyalog kutusu General bölümüne gelin ve bu bölümde test sayfası yazdır düğmesine basın. Windows 98 yazıcıdan bir test sayfası çıkışı alacaktır. Eğer test sayfasında bir sorun yoksa Windows 98 ile yazıcı arasındaki iletişim tamamdır. Bazı programlarda kağıda dökme işlemlerinde sorun çıkıyorsa sorunu o programın ayarlarında aramak gereklidir.

Yazıcınızın genel ayarlarını değiştirerek, bu ayarları bütün Windows programlarının ortak olarak kullanmasını sağlayabilirsiniz. Bunun için MY COMPUTER - PRINTERS yolunu izlemelisiniz

Ses Karti Problemlerİ

sorunu çözmek için Windows gezginini kullanarak Windows\System\Iosubsys klasörünün içerisinde bulunan Sb16.vxd dosyasının adını değiştirmelisiniz. Ancak standart Windows altında bunu yapamayabilirsiniz. Bunun için önce Windows'u güvenli kipte açın. Windows\System\Iosubsys klasörüne gelin. Bu klasör içerisinde bulunan Sb16.vxd dosyasını bulun ve seçili duruma getirin. F2 tuşuna basın ve dosyanın adını herhangi bir şekilde değiştirin. Dosyanın adını değiştirdikten sonra Windows'u kapatıp açın, probleminiz büyük ihtimalle giderilecektir.

Pci Modem Problemlerİ

Sorunu çözmek için modeminizin sürücülerini aşağıdaki gibi güncelleyin:

1. Denetim masası*Sistem*Aygıt Yöneticisi (Device Manager) bölümüne girin.

2. Diğer Aygıtlar (Other Devices) listesinden PCI Seri Denetçisi'ni (PCI Serial Controller) seçin, Özellikler'e tıklayın.

3. Sürücü (Driver) bölmesinden Sürücüyü Güncelle (Update Driver ) düğmesine tıklayın.

4. İleri (Next) düğmesine tıklayıp daha iyi bir sürücü arama seçeneğini (Önerilen - Recommended) işaretleyin. İleri düğmesine tıklayın.

5. Modeminizle gelen CD veya disketi takın ve ekrana gelen seçenekler içinde takılı olduğu sürücünün (A:/ veya CD-ROM) seçili olmasına dikkat edin. İleri düğmesine tıklayın.

6. Sürücü güncelleme uyarısı alırsanız Evet (Yes) düğmesine tıklayın.

7. İşlemi tamamlayıp PC'nizi baştan başlatın.

Ekran Karti Problemlerİ

Ekran kartınızla, kısacası görüntü ile bir probleminiz varsa öncelikle kartınızın en son sürücülerini denemenizi öneririz. Beta sürücülerde bazı sorunlar olabildiği için aslında "son bir iki sürücüyü deneyin" demek daha doğru olur. Ama biz burada size Windows 98'de kullandığınız grafik hızlandırma özelliği ile ilgili, çoğu kişinin fark etmediği çok ilginç bir püf noktası vereceğiz. Sisteminizde uyumsuzluk problemleri yaşadığınızda donanımdan grafik hızlandırma özellikleri ile oynayarak bazı şeyleri düzeltebilirsiniz:

1. Denetim Masası'nda (Control Panel), Sistem*Başarım (System*Performance) bölmesini açın ve Grafik (Graphics) düğmesine tıklayın.

2. Burada gördüğünüz kaydırma çubuğu, Windows'un donanımdan grafik hızlandırma özelliğini gösterir. Çubuğu kaydırarak hızlandırmayı farklı seviyelerde ayarlayabilirsiniz. Þöyle ki:

Sisteminizde görüntü ile ilgili hiçbir probleminiz yoksa kaydırma çubuğu en sağda olsun. Böylece donanımdan hızlandırma özelliği sonuna kadar açılmış olur.

Kaydırma çubuğunu bir kıl sola taşırsanız, fare imlecinin görüntülenmesi ile ilgili problemler çözülebilir. Bu ayar, donanımdan imleç desteğini, yani ekran kartı sürücüsünün imleç için verdiği desteği kaldırarak bu işi Windows'a yükler. Bu ayarın yapıldığı ayrıca System.ini dosyasında, [Display] kısmına SwCursor=1 satırının eklenmesi ile anlaşılır.

Çubuğu bir kıl daha sola taşırsanız, ekran kartında bazı bit blok transferleri önlenir, bazı ekran kartı sürücülerinde de bellekte haritalanmış giriş/çıkış komutları iptal edilir. Daha basitçe ifade edilirse, bazı programlarda görüntüyle ilgili olarak çıkan bazı hata mesajlarını önler. Bu ayrın yapıldığı, System.ini dosyasında, [Display] kısmına SwCursor=1 ve Mmio=0 satırlarının, Win.ini dosyasında ise [Windows] kısmına SafeMode=1 satırının eklenmesi ile anlaşılır.

En soldaki kıl (None) sisteminiz görüntü kaynaklı bir problemden dolayı kilitleniyorsa, fare ve klavyeye tepki vermiyorsa veya benzeri ciddi problemlerde işe yarayabilir. Bu ayrın yapıldığı, Win.ini dosyasında ise [Windows] kısmına SafeMode=2 satırının eklenmesi ile anlaşılır. Ancak bu ayar ekran kartının sürücüleri ile ilgili tüm hızlandırma desteğini kaldırır ve Windows 98'in görüntüleri ekrana yansıtmak için bit blok transferlerini değil, sadece ekran kartından bağımsız bitmap (DIB - Device Independent Bitmap) motorunu kullanmasını sağlar. Kısacası "Full" hızlandırma dışındaki ayarlar pek önerilmez ama ekran kartınızın yeni sürücülerini yükleyene kadar bazı sorunlarda idare edebilmenizi sağlar.

Dİsket Problemlerİ

Aşağıdaki adımları takip edin:

1. Masaüstündeki MY COMPUTER simgesine sağ fare düğmesi ile tıklayın. Açılacak olan menüden PROPERTIES komutunu çalıştırın.
2. Ekrana gelecek olan diyalog kutusunun PERFORMANCE bölümüne gelin. Burada FILE SYSTEM düğmesine basın. Ekrana gelecek olan diyalog kutusunun FLOPPY DISK bölümüne gelin. Burada "Search for New Floppy Drives Each Time Your Computer Starts" seçeneğini kapatın ve OK düğmesine basın. Örnek için aşağıdaki resme bakabilirsiniz.
3. Bu ayarı yaptıktan sonra aynı diyalog kutusunun REMOVABLE DISK bölümüne gelin. Burada "write back caching" seçeneğinin kapatılmış olduğundan emin olun.
4. OK düğmesine basın ve diyalog kutusunu kapatın.

NOT: Bu püf noktası Zip sürücüleri, teyp yedekleme üniteleri ve CD-ROM, DVD-ROM sürücüler ile problem yaşayan kullanıcılara da yardımcı olabilir.

Faremi Kullanamıyorum

Farenizin kablosunun bilgisayara girişinin tam oturmuş olduğundan emin olun. Eğer problem fare imlecinin el hareketlerinize tam cevap verememesi ise, farenizi temizlemeniz gerekebilir. Bunun için farenizi ters çevirin, ortasındaki bölümü çevirerek açın ve topunu çıkartın. Topu iyice temizleyin. Topun çıkmış olduğu boşlukta topun hareketlerini algılayan üç adet silindir göreceksiniz. Bu silindirler pislik toplamış olabilir. Bir iğne veya kürdan yardımı ile bu silindirlerin yüzeyindeki kirleri kazıyın ve sert üflemeler ile dışarı çıkartın. Topu tekrar yerine takıp tekrar deneyin.

Bir de püf noktası. Fareler aslında optik ve mekanik aletlerdir. Bu yüzden direkt olarak açık havada veya büyük bir pencerenin önünde güneş ışığı altında kullanılıyorsa hatalı mesajlar iletebilir ve hareketleri tam olarak yansıtmayabilirler. Gölge edin.

Eğer sorun yazılımdaysa ve bir port çakışması varsa, özellikle bunun nedeni bilgisayara son anda eklenmiş yeni bir donanım-çevre birimi eklenmiş olabilir. Bu tür bir çakışmayı tespit etmek için Start (Başlat) menüsünden Programs (Programlar)*Accessories (Donatılar)*System Tools (Sistem Araçları)*System Information (Sistem bilgisi) komutunu çalıştırın. Ekrana gelecek olan sistem bilgi programını kullanarak çakışmaları izleyebilirsiniz.

Handheld, Pocket PC, PDA ve Organizer gibi minik bilgisayarlar da kişisel bilgisayarların yapabildiği birçok işi kolayca yerine getirebiliyor. Bu yazımızda bilmeniz gerekenleri açıklıyoruz.
Handheld, Pocket PC, Organizer veya PDA:
Bunlar farklı olanlar
Mini bilgisayarlar artık sadece adres ve tarih yönetimi işi ile sınırlı değiller. Modern araçlarla metin işleyebilir, tablo hesapları yapılabilir ve hatta web üzerinde sörf edilebilir.
Mini bilgisayarların tüm çeşitleri Personal Digital Assistant, kısaca PDA, olarak adlandırılır. “Organizer” kavramı da eş anlamlı olarak kullanılır. Bu cihazlar avuç içine sığdıklarından “Palmtop” ifadesi yerleşmeye başladı. PDA’ler klavyeli ve klavyesiz olarak ayrılabilirler.Birinci gruba Psion firmasının (400 dolardan başlıyor) cihazları dahildir. Klavyesiz mini bilgisayarlar, veri girişi için dokunmaya karşı hassas bir ekran (Touchscreen) üzerinden veri girişi yapıldığından kalem-PDA olarak adlandırılır. Bu alanda özellikle Palm firmasının (200 dolardan başlayan) cihazları çok yaygın.
Handheld olarak tanımlanan cihazlar elektronik tarih ve adres planlayıcısı görevi görür ve küçük boyutu sayesinde ceket ceplerine bile girer. Pocket PC kavramı (400 dolardan başlıyor) özellikle Windows CE bazlı (bkz. 6. başlık) ile eş anlamlı hale geldi.

Görüntü: Renkli veya Grinin TonlarıMini bilgisayar modelleri arasında renkli ekran veya grinin tonları ile yetinme arasında seçim yapma şansınız var. Windows CE işletim sistemine sahip bir Pocket PC’de renkler ekran içeriğini anlamada kolaylık sağladığından renkli ekran tercih etmekte yarar var.
Palm’ın ürettiği PDA’lerse gri tonlu görüntülemeler için optimize edilmiş.

Ekran konusundaki bu seçim ortalama 100-150 dolarlık bir kar edilmesini sağlar, ayrıca cihazların şarjının da daha yavaş bitmesini sağlar. Gri ekranlı bir cihaz ortalama 20-40 saat arasında kullanılabilirken renkli modelleri ancak birkaç saat prizden uzak tutulabilir.

Notebook’u PDA’den Ayıran Noktalar
Notebook’lar Desktop PC’lerinin taşınabilir şekilleridirler. Notebook’ların ortalama A4 kağıdı boyutunda bir alanları vardır ve normal bir PC’nin sahip olduğu tüm bileşenlere sahiptirler. Her iki cihaz tipinde de aynı programlar çalışır. Modern bir Notebook’un ekranı en azından 1024 x 768 piksel çözünürlük sağlar ve sabit diski birkaç gigabyte’lık alana sahip olabilir. Notebook üzerindeki şarj ile 2-3 saat kesintisiz çalışılabilir.

Buna karşın mini bilgisayarlarda teknik yapıyı PC’lerle karşılaştırmak mümkün değil ve bu nedenle de özel programlara gerek duyarlar. Mini bilgisayarların ekranı en fazla 640x240 piksel çözünürlük sağlar ve sınırlı renkler sunar. Cep PC’leri verileri bir hafıza çipine, bazıları ise kapasitesi 2 ile 32 megabyte arasında değişen flash karta kaydederler. Þarjın dayanma süresi bir haftayı bulabilir.

Takvim ve Adres Yönetimi, E-Mail, Oyunlar:
Mini Bilgisayarlar Neler Yapabilir?
Pekçok mini bilgisayarın ortaya çıkış nedeni elektronik takvimdir, diğer bir deyişle Personal Information Manager (PIM).
Bu sayede her zaman ve her yerde adres bilgilerine erişilebilir, notlar alınabilir veya bir randevu belirlenebilir. Kağıt bir randevu defteri ile karşılaştırıldığında PIM’in pekçok avantajı var: örneğin verilerin PC’ye aktarılabilmesi gibi (bkz. 5), böylece adres ve telefon numaralarını bir defa girmek yeterli olur. Ayrıca bir randevuyu kaçırma riski de düşüktür çünkü zamanı gelince otomatik olarak hatırlatırlar.

Cep telefonu ile birleştirildiğinde mini bilgisayarlar e-mail alıp göndermeyi de destekler. Ancak uzun mesajlar yazmak sadece klavye ile mümkün, çünkü kalem uzun verileri girmek için çok da pratik değil. Aynı nedenden dolayı Pocket PC içindeki metin ve hesaplama programları olan Pocket Word ve Pocket Excel oldukça kısa dokümanlar için kullanılır. Bütün Pocket PC’ler elektronik olarak kaydedilmiş kitaplar, e-Book olarak da adlandırılır, için uygundurlar.Mini bilgisayarlar üzerinde oyunların PDA sürümleri de oynanabilir.

Geleceğin PDA’leri bugünkü cihazlara kıyasla çok daha fazla özelliğe sahip olacak. Daha fazla bilgi için 8. maddeye bakın.

PC ve PDA Arasında Bilgi Senkronizasyonu
Mini bilgisayarlar disket veya CD-ROM kullanmazlar. Bu nedenle randevu veya adresleri güncellemek veya yeni programlar yüklemek istediğinizde PC ile düzenli olarak bağlantı kurmaları gerekir.Bunun için gerekli kablo (USB veya seri) cihazlarla birlikte gelir. Pekçok PDA üzerinde PC ile kablosuz bağlantı kurmayı sağlayan infrared göndericisi ve alıcısı bulunur. Artık veri iletişimi için PC ve PDA arasında “göz teması” kurmak yeterli olacaktır.

Veri transferinin yönetimi pekçok mini bilgisayarın paketi içinden çıkan özel bir program tarafından yapılır. Adreslerin ve randevuların kaydı ve hazırlanması için PC üzerinde Lotus Organizer veya tüm Pocket PC’lerle gelen Outlook gibi bir PIM uygulaması yüklenmiş olmalı. Artık verilerin senkronize edilmesi sorunsuz gerçekleşecektir.

İşletim Sistemleri
Mini bilgisayarların işletim sistemleri arasında farklı uygulamalar için kullanılan Palm-OS (Palm cihazları), Epoc (Psion cihazları), Windows CE(Pocket PC) vardır. Palm-OS ve Epoc’ta PIM özellikleri öne çıkar. Palm-OS’un kullanımı oldukça kolaydır. En fazla freeware ve shareware programı bu sistem için vardır.
Windows CE multimedya özellikleri sayesinde (bkz. 10.madde) veri ve randevu yönetimi dışında da özel uygulamalar arayan kullanıcılara hitap eder: Renkli ikonların kullanıldığı arabirim Window 98’e benzetilmiş. Tüm bu işletim sistemleri farklı büyüklükte bellek ihtiyacı duyar: Palm OS için 4 megabyte yeterliyken Epoc 16, Windows CE ise en az 32 megabyte gerektirir.

PDA ile Internet’e Nasıl Girilir?
Mini bilgisayar ilanlarının çoğu kullanıcılara sınırsız mobilizasyon ve her an Internet erişimi vaadediyor. Ancak sadece Smartphone’lar (bkz. Madde 10) kablosuz olarak internet bağlantısı kurabiliyor.

Diğer tüm mini bilgisayarlar bir cep telefonu veya yakınlarda telefon hattı varsa modeme ihtiyaç duyar. Cep telefonu bağlantısı veri akışını saniyede 9,6 kilobit ile sınırlıyor ve bu da uzun beklemelere neden oluyor. Internet üzerinde daha hızlı hareket etmek istiyorsanız saniyede 56 kilobit’e çıkabilen modemi tercih etmekte yarar var. Ancak bu bile sörfün tadına çok fazla varmanızı sağlamaz, çünkü mini bilgisayarların ekranı tüm internet sayfasını görüntülemek için çok küçük.

Cep Telefonu ve PDA bir arada: Geleceğin Mini Bilgisayarları Neler Yapabilecek?
Bugün mesleği gereği mobil cihaz kullanan insanların çoğu yanlarında hem cep telefonu hem de mini bilgisayar taşırlar. Yakın gelecekte bu cihazların özelliklerini birleştiren yeni cihazlar gelişecek. Böyle bir “Personal Communicator” ile UMTS ağı üzerinden iletişim kurulabilir, internet’te sörf edilip mail alınabilir ve hatta uzaktaki bir PC ile veri senkronizasyonu bile sağlanabilir. Cihaz üreticilerinin planlarına göre bu birleştirilmiş cihaz gelişmiş PIM ve multimedia fonksiyonları da sağlayacak. Daha pahalı olacak bu modellerde Personal Communiator’u mobil resim telefonu haline dönüştüren bir kamera da bulunacak. Yüksek değerli renkli ekran ile internet üzerinden eş zamanlı (real time) yüklenilen film seyredilmesi mümkün olacak. Ericsson Smartphone adı altında Nokia ise Communicator 9210 adlı ürünü ile bu cihazların ilk örneklerini sundular bile.

Pratik ek cihazlarla daha fazla seçenek
Orjinal şarj yüklenirken ikinci bir şarja sahip yükleme cihazı ile (40-200 dolar arasında) kesintisiz olarak çalışmaya devam etmek mümkün. Kalem PDA’ini uzun metin girişleri için kullanmak gerekirse harici bir klavye (50 dolardan başlar) almak gerekir. Bir bellek kartı ile (kapasiteye göre 40 ile 300 dolar arasında değişir) mini bilgisayarın belleğini 128 megabyte’a kadar arttırmak mümün. PDA’ın modem veya cep telefonuna bağlanması için özel bir kabloya gerek vardır. PDA için ek cihaz üreten şirketleri Internet üzerinden bulmak mümkün.

Mini Bilgisayar ve Multimedya
Reklamlara göre pekçok mini bilgisayar video ve müzik gibi mobil multimeyda platformunu da destekliyor. Pocket PC gerçi bu tip seçenekler sunuyor ancak hala geliştirilmeleri gerekir. Ekran boyutu ve bellek kapasitesinin sınırlı oluşu birkaç dakika süren pul büyüklüğünde video görüntülerinden daha fazlasını sağlayamıyor bugünkü durumda. MP3 formatında müzik dinleme zevki de sınırlı bellek kapasitesinden dolayı şimdilik 30 dakika ile sınırlı. Bu bir CD’nin tamamını bile kapsamıyor.
İşte bu kadaarrrr.Size sadece yorum yapmak teşekkür etmek ve rep vermek kalıyor..Ne kadar az iş yapıyorsunuz di mi ?? Þaka tabiiki isteyen istediğini yazar rep vermese de olur....Ama versede fena olmaz

Throttle Watch 2.0 ile işlemcinizin gerçek hızında çalışıp çalışmadığını görebilirsiniz. Zira özellikle Intel işlemciler bildiğiniz üzere belli bir sıcaklığa erişince kendi hızlarını düşürmekteler fakat bunu dışarıya belli etmiyorlar. Bu yüzden çeşitli nedenlerle işlemciniz olması gerektiğinden yavaş çalışıyor sık sık frenleme yapıyor olabilir bu nedenleri şöyle sıralayabiliriz ;

*İşlemcinize standart soğutucu yetersiz gelebilir (zira bu soğutucular iyi kasalarda ve belli oda sıcaklıkları içindir)
*Kasa havalandırmanız ve/veya ortam sıcaklığınız bizim gibi ülkelerde yazın ?oldukça yüksek olabiliyor
*Overclock ve/veya fazla voltaj nedeniyle aşırı ısı yükselimi hız kaybına bile yol açabilir
*İşlemci fanınız durmuş, bozulmuş ya da bozulmak üzere olabilir
*İşlemci fanının üflediği soğutucu metal tozdan verimi çok düşmüş olabilir
*Termal macununuz olmayabilir, zarar görmüş olabilir
*Soğutucu yanlış monte edilmiş ya da tam takılamamış olabilir


Bunun dışında yavaşlamanın normal olduğu işlemciler veya işlemci aileleride söz konusu bu işlemciler genelde ısı tüketimini işlemcinin boş kaldığı anlarda azaltmak amacı ile kendi hızını ve voltajını otomatik düşüren serilerdir. Bunun nedeni tamamen nedeni düşen ısı üretimi ile toplam fan hızının düşürülmesi ve dolayısıyla çalışma ortamı ses miktarının azaltılması amacıdır. Bunu gerçekleştiren ve gerçekleştirmesi normal işlemciler ;

*Athlon 64 (Cool 'n' Quiet): Boş zamanında hızını düşürür, tam yükte yapmaz bu özellik elle kapatılabilir. İlerki çekirdekelerde sıcaklık ile P4 benzeri sıcaklık tetiklemeli hız düşüşü gerçekleşecek.
*Pentium 4 J serisisi (Enhanced Halt State ya da AAC): Boş zamanlarda yapabilir ama tam yükte yapmaması gerekir
*Pentium M ve Pentium 4 M (Enhanced Intel SpeedStep ve/veya Intel® Mobile *Voltage Positioning): Mobil işlemci olduğu için pil ömrünü uzatmak ve aynı zamanda sıcaklığın artıp ses düzeyenin artmasını engellemek için boş vakitlerinde veya pilden çalışırken hız düşürebiliyor.
*Athlon XP-M (PowerNow!): Intel'in sistemine çok benzer şekilde voltaj ve hızları çok basamaklı şekilde çok çabuk değiştiriyor.
*Athlon 64 Mobile ve yakında Athlon Turion 64

aGüvenlik portallarından periyodik olarak aldığımız "Microsoft Resmi Güvenlik Bültenleri" hariç, tüm açık haberleri bundan sonra bu başlık altında yayınlanacaktır.

Böylece açıkları takip eden arkadaşlarımız, tek başlıktan konuyu güncel olarak takip edebilirler.

Hepimize kolay gelsin.

Bu konuda, çalışmalarını hiç aksatmayan ve devamlı yeni açıkları takip edip veren başta DJR arkadaşımız olmak üzere tüm arkadaşlara teşekkür ederim.

ZİXFORUM` un FORUM.ASP SAYFASINDA SQL ENJEKTE ETME AÇIÐI

Tran Viet Phuong tarafından bildirilen açığa göre, sistemin forum.asp sayfasında SQL kodu enjekte etme açığı bulunmuştur.

Açık Zixforum 1.12 versiyonunda geçerlidir. Açığın sebebinin Girdilerin Tam Olarak Kontrol Edilememesi olduğu bildirildi.

Þuan için bir çözüm yoktur.

Örnek Kodlama;

http://www.example.com/forum/forum.asp?pageid=1&H_ID=9 [ SQL INJEC]

Kaynak : http://www.securityfocus.com/bid/16406/

Shareaza P2P dosya paylaşım yazılımının 2.2.1.0 sürümünde bir güvenlik açığı olduğu rapor edildi. Saldırganlar bu açıktan yararlanarak sisteminizde kod çalıştırabilirler.

Çözüm:
Henüz bir yama çıkmadı.

Kaynak: http://seclists.org/lists/bugtraq/2006/Jan/0452.html
http://www.hustlelabs.com/shareaza_advisory.pdf

UBBThreads giriş onaylama açığı

showflat.php dosyasında ’Number’ parametresi için kullanıcı tarafından girilen değerler doğru olarak kontrol edilmiyor. Uzaktaki bir kullanıcı parametreye özel bazı eklemeler yaparak veritabanında SQL komutlarını çalıştırabiliyor.

Örnek:
http://[target]/[forum]/showflat.php?Cat=&Numbe r=19229%20UNION%20SELECT%201,2%20/*&page=0&view=collapsed&sb=5&o=&fpart=1

Çözüm:
Henüz bir yama yada fix çıkmadı.

Kaynak: http://www.securitytracker.com/alert...n/1015549.html

http://www.olympos.org/article/artic...onaylama_acigi

Winamp’da kritik güvenlik açığı için yeni sürüm

Adı mp3 formatı ile adeta özdeşleşmiş popüler media oynatıcı Winamp’ın 5 sürümünü ilgilendiren önemli bir güvenlik açığı saptanmış durumda.

Güvenlik açığı ile ilgili haberler, Winamp’ın bu açığı gideren yeni 5.13 sürümünü duyurması ile aynı gün web sitelerinde yer almaya başladı.

Winamp 5.13 sürümüne ait 875KB büyüklüğündeki Lite versiyonu buradan, 5.27MB büyüklüğündeki Full versiyonu buradan indirebilirsiniz.

http://secunia.com/advisories/18649/

http://www.pclabs.gen.tr/haberler/news.asp?doc=1471

Acigi Gideren Versiyon

Winamp’da kritik güvenlik açığı için yeni sürüm

Adı mp3 formatı ile adeta özdeşleşmiş popüler media oynatıcı Winamp’ın 5 sürümünü ilgilendiren önemli bir güvenlik açığı saptanmış durumda.

Güvenlik açığı ile ilgili haberler, Winamp’ın bu açığı gideren yeni 5.13 sürümünü duyurması ile aynı gün web sitelerinde yer almaya başladı.

Winamp 5.13 sürümüne ait 875KB büyüklüğündeki Lite versiyonu buradan, 5.27MB büyüklüğündeki Full versiyonu buradan indirebilirsiniz.

http://secunia.com/advisories/18649/

http://www.pclabs.gen.tr/haberler/news.asp?doc=1471

Acigi Gideren Versiyon

Cisco VPN cihazları güvenlik açığı

Cisco Systems cuma günü yayınladığı güvenlik duyurusunda VPN 3000 serisi (concentrator) cihazların servis kullanımı engelleme saldırısından (DoS) etkilendiğini duyurdu.

Cihazın HTTP tabanlı web yönetim arabirimine özel hazırlanmış bazı paketler gönderildiğinde cihaz çökebiliyor (reload).
Cisco açık ile ilgili yamaları ve geçici çözümleri de güvenlik bülteninde duyurdu:
http://www.cisco.com/warp/public/707...0126-vpn.shtml

Etkilenen Sistemler

Etkilenenler:
4.7.0’dan 4.7.2’ye kadar olan sürümlerdeki (4.7REL dahil) yazılımları çalıştıran Cisco VPN 3000
Modeller 3005, 3015, 3020, 3030, 3060, ve 3080.

Etkilenmeyenler:
# Cisco VPN 3002 Hardware Client
# Cisco IPSec VPN Services Module (VPNSM)
# Cisco VPN 5000 Concentrators
# Cisco PIX Firewalls
# Cisco Adaptive Security Appliance (ASA)
# Any Cisco device that runs Cisco’s Internetwork Operating System (IOS)
# Any Cisco device that runs Cisco’s Catalyst Operating System (CatOS)

Kaynak:http://www.olympos.org/article/artic...guvenlik_acigi

Daffodil CRM Userlogin.ASP SQL Injection Vulnerability

preben@watchcom.no tarafından bildirilen açığa göre; Daffodil CRM 1.5 versiyonunun UserLogin sayfasında kodlama hatası (Girdilerin Kontrol Edilememesi) bulunmuştur. Bu sayfa üzerinden sisteme SQL kodları enjekte edilerek giriş yapılabilmekte ve sisteme zarar verilebilmektedir.

Þuan için bir yama / çözüm yoktur.

Kaynak:http://www.securityfocus.com/bid/16433
FarsiNews Loginout.PHP Remote File Include Vulnerability

Hamid Ebadi tarafından bildirilen açığa göre; FarsiNews 2.1 Beta2`nin Loginout.PHP sayfasında bulunan kodlama hataları nedeniyle sistemin bu sayfası kullanılarak Uzaktan File Inclusion atak yapılabilmektedir. FarsiNews 2.5 versiyonu bu açıktan etkilenmemektedir.

Örnek Kodlama;

http://www.example.com/loginout.php?.../phpshell.txt?

Çözüm : FarsiNews 2.5`i yükleyiniz.

Kaynak: http://www.securityfocus.com/bid/16440
IPX 2.x.x - Kritik Açık

Bu duyuru, IPB 2.1.4 VE IPB 2.0.4 kurulumunun güvenlik güncelleştirmesi için gerekli adımları içermektedir.
Eğer IPB 2.1.4 VEYA IPB 2.0.4 e upgrade etmediyseniz, bu güvenlik güncelleştirmesini çalıştırmadan bunu yapmanız tavsiye olunur.

Eğer IPB 2.1.4 VEYA IPB 2.0.4’ü, Saat 3’ten sonra indirdiyseniz, bu mesajı gözardı edebilirsiniz. Sözkonusu dosya zaten güncellenmiştir.

IPB 2.x.x in tüm versiyonlarında potansiyel XSS saldırısının mümkün olabileceği tarafımızdan belirlenmiştir. Bu açık, Internet Explorer kullanırken, cookie verilerinin okunmasına meydan vermektedir.

IPB 2.1.4 ( 30 Ocak 2006 ) Yama’yı Yüklemek:

Client Center’a giriş yaptığınızdan emin olun ve Download sayfasını ziyaret edip, yamayı yükleyin. Patch’i harddiskinize yükledikten sonra, zipi açın, ve yama dosyalarını, web serverinizin üstünde bulunan dosyalar için yamayın. Dizin yapısı sizin için bu işlem sırasında korunmaktadır.

IPB Yükseltme Sistemini çalıştırmaya gerek yoktur ve bu güncelleme için, hiçbir dil ve template dosyası değiştirilmemiştir.

Kaynak: http://forums.invisionpower.com/index.ph...pic=204627
PunctWeb MyCO Guestbook 1.0`da HTML kod enjekte etme açığı bulundu...

Revnic Vasile tarafından raporlanan açığa göre; GuestBook`a yeni veri girişi yapıldığı sırada "Name" (İsim) kısmına HTML kodlar yazılarak, sisteme enjekte edilebilmektedir.

Þuan için bir çözüm yoktur.

Kaynak : http://www.Cyber-security.org/DataDetayA...ata_id=397

SPIP`de Güvenlik Açığı Bulundu !

SPIP`de bulunan bu açık sayesinde Index.PHP3 sayfası üzerinden Cross-Site Kodlamaları ile atak yapılabilmektedir...

SPIP 1.9.Alpha 2 ve SPIP 1.8.2-e sürümleri bu açıktan etkilenmektedir. Index.PHP3 sayfası`nın lang (language) parametresi kullanılarak sisteme XSS atakları ile saldırı yapılabilmekte ve sisteme zarar verdirilmebilmektedir.

Þuan için bir çözüm yoktur.

Kaynak: http://www.Cyber-security.org/DataDetayA...ata_id=398
Calendarix`de Güvenlik Açığı !

Calendarix 0.6.20050830`da, SQL Kod Enjekte Etme Açığı Bulundu...

Aliaksandr Hartsuyeu tarafından bildirilen açığa göre; calendarix/admin/cal_login.php sayfası, kodlama hataları nedeniyle SQL Enjeksiyona maruz kalmaktadır.

Þuan için bir çözüm yoktur.

Cyber-Security / DJR

Kaynak: http://www.Cyber-security.org/DataDetayA...ata_id=399
MyBulletinBoard`da Kodlama Açığı

MyBulletinBoard 1.2`da SQL Kod Enjekte Etme Açığı Bulundu...

Devil-00 tarafından bildirilen açığa göre; "index.php?referrer=" üzerinden SQL kodları çalıştırılıp sisteme enjekte edilmekte ve sisteme zarar verilebilmektedir.

Þuan için bir çözüm yoktur.

Cyber-Security / DJR

Kaynak : http://www.Cyber-security.org/DataDetayA...ata_id=400
Ashwebstudio Ashnews`de Açık !

Ashwebstudio Ashnews 0.83`de bulunan kodlama hataları nedeniyle sistem File Inclusion atağa maruz kalmaktadır...

Dan B UK tarafından bildirilen açığa göre; ashnews.php sayfası üzerinden bu atak yapılabilmekte ve sisteme zarar verdirilebilmektedir.

Þuan için bir çözüm yoktur.

Cyber-Security / DJR

Kaynak: http://www.Cyber-security.org/DataDetayA...ata_id=401
BrowserCRM`de Güvenlik Açığı !

BrowserCRM 0`da Cross-Site Scripting Kodlama Açığı Bulundu...

preben@watchcom.no tarafından bildirilen açığa göre; sistemin bu atağa maruz kalmasının sebebinin Search modülünün results.php sayfasındaki kodlama hataları olduğu bildirildi. Saldırgan kullanıcı bu sayfa üzerinden XSS kodları çalıştırarak sisteme zarar verebilmektedir.

Þuan için bir çözüm yoktur.

Cyber-Security / DJR

Kaynak: http://www.Cyber-security.org/DataDetayA...ata_id=402

Symantec Sygate yönetim sunucusu güvenlik açıği

Symantec’in Sygate Management Server (SMS) yazılımında bir güvenlik açığı olduğu rapor edildi. Uzaktaki kullanıcılar SQL sorgulamalarına komutlar ekleyerek yönetici haklarına sahip olabiliyorlar.

Problem yazılımın kullanıcı girişlerini doğru olarak kontrol etmemesinden kaynaklanıyor. Uzaktaki bir kullanıcı özel parametreler ekleyerek veritabanında SQL komutlarının çalıştırılmasını sağlayabiliyor. Bu açıktan yararlanarak tüm SMS kullanıcı hesaplarının (SMS administrator hesabı dahil) şifresi aşılabilir. Saldırganlar bu sayede SMS konsoluna tam yetki ile erişebilir ve yönetilen tüm sistemlerde agent’ları kapatabilir.

Çözüm:
ftp şifreniz yoksa teknik destekle kontak kurmanız gerekiyor.
SMS (İngilizce sürümü) 3.5 MR 3 build 894 veya öncesi:
ftp://SMS35b895@207.33.111.31

SMS (İngilizce sürüm) 4.0 MR 1 build 1104 ve öncesi:
ftp://SMS40B1105@207.33.111.31

SMS (İngilizce sürüm) 4.1 MR 2 build 1417 ve öncesi:
ftp://SSE41MR2@207.33.111.31

S MS 4.1 (Chinese Version) 4.1 MR1 build 1351 ve öncesi:
ftp://SMS1352c@207.33.111.31

Kaynak: http://www.securitytracker.com/alert...b/1015561.html
http://securityresponse.symantec.com...006.02.01.html
SoftMaker Shop`da Güvenlik Açığı

Softmaker Shop 0`da Cross-Site Scripting Kodlama Açığı Bulundu..

color=#0000ffpreben@watchcom.no tarafından bildirilen açığa göre; resultat.asp sayfasındaki girdilerin tam olarak kontrol edilememesinden dolayı sistemde güvenlik açığı meydana gelmektedir. Bu güvenlik açığı nedeniyle sistem XSS ataklarına maruz kalmakta ve zarar görmektedir.

Þuan için bir çözüm yoktur.

Cyber-Security / DJR

Kaynak : http://www.Cyber-security.org/DataDetayA...ata_id=403
CyberShop E-Commerce`de Açık !

CyberShop ASP Ultimate E-commerce Script 0`da Cross-Site Scripting Kodlama Açığı Bulundu..

B3g0k tarafından bildirilen açığa göre; sistemin kodlanmasında yapılan hatalar nedeniyle sistem XSS ataklarına maruz kalmakta ve zarar görmektedir.

Þuan için bir çözüm yoktur..

Cyber-Security / DJR

Kaynak : http://www.Cyber-security.org/DataDetayA...ata_id=404
Community Server`da Açık !

Community Server 0`da Cross-Site Scripting Kodlama Açığı Bulundu...

behn00d tarafından bildirilen açığa göre; sistemin kodlanmasında yapılan kodlama hataları nedeniyle sistemde bir güvenlik açığı oluşmaktadır. Bu güvenlik açığı nedeniyle sistem XSS ataklarına maruz kalmakta ve zarar görmektedir.

Þuan için bir çözüm yoktur.

Cyber-Security / DJR

Kaynak : http://www.Cyber-security.org/DataDetayA...ata_id=405

cPanel`de Güvenlik Açığı !

cPanel ( Control Panel )`de Cross-Site Scripting Kodlama Açığı Bulundu..

cPanel kodlanırken yapılan hatalar nedeniyle, sistem; editquota.html, dodelpop.html, diskusage.html ve detailbw.html sayfaları üzerinden girilen verileri tam olarak kontrol edememektedir. Bu hatalar nedeniyle sistem XSS ataklarına maruz kalmakta ve zarar görmektedir.

Þuan için bir çözüm yoktur.

Cyber-Security / DJR

Kaynak : http://www.Cyber-security.org/DataDetayA...ata_id=407
Mirc’de /Font Komutu Açığı
Açıklama:
Bu hatayı keşfeden Racy adındaki arkadaş, Hatayı Test ve Debug (Hata ayıklama)’dan sonra sadece hung mirc’de bu komutu çalıştırabildi. Racy’nin Kullandığı Komut :
/font -z $readini(c:\a\a.ini,aaaaaaa ,aaaa)
$readini(c:\a\a.ini,aaaaaaa ,aaaa)

Yukarıdaki her iki komut’da Geçersiz işlem yürütüp hata’ya sebep olup işlemi başa getirecektir.
Eğer ilk verilen komut parametresi hata verirse, EIP’e uzun süreli bir string (dizi) yazabilir. Ve bu kodu uygulamaya izin verecektir. Ayrıca bu açık Buffer Over OverFlow hatasına neden olmaktadır.

Exploit’i Nasıl Kullanabilirim? :

Bu PoC cmd.exe’yi açmanın yanısıra diğer kodları çalıştırmaya da imkan verecektir

PoC’un Exploit’ini indirmek için Tıklayın

Çözüm:

Mirc’in yapımcısı Khaled ile son çıkan hata hakkında tavsiyelerde bulundu.
Khaled ; Bu ne bir açıktır ne de bir ne de bir hatadır. BuTamamiyle mirc’in yerel rapor tanımlama hatasıdır.
Bilgisayarınıza bulaşmış kötü niyetli yazılımlar (virüs, trojan, spy vs..)mirc’in ayarlarını değiştirip hem açığa hemde mirc’in çökmesine neden olacaktır.
Çözüm olarak bu tür kötü niyetli yazılımlardan uzak durmak

Daha fazla bilgi için:
http://trout.snt.utwente.nl/ubbthreads/s...er=146129&

Yazı tarafımdan Türkçe’ye çevrilmiştir.

Kaynak : http://www.securityfocus.com/archive/1/4...0/threaded
Mozilla Firefox 1.5 de Açık !

Mozilla Firefox 1.5`de uzaktan kod çalıştırma açığı bulundu...

Firefox 1.5 QueryInterface paketindeki sorun nedeniyle uzaktan kod çalıştırılabilmekte ve sisteme zarar verilebilmektedir. Saldırmak için exploit kodlandığından bir an önce güncelleştirmeleri yükleyiniz.

Cyber-Security / DJR

Kaynak : http://www.Cyber-security.org/DataDetayA...ata_id=410
ContentServ`de Güvenlik Açığı !

contentServ 3.1`de meydana gelen güvenlik açığı nedeniyle sisteme SQL Enjeksiyon saldırıları yapılabilmektedir..

Girdilerin tam olarak kontrol edilememesi nedeniyle; index.php sayfasının StoryID fonksiyonu üzerinden sisteme SQL kodları enjekte edilebilmekte ve sistem zarar görmektedir.

Þuan için bir çözüm yoktur.

Cyber-Security / DJR

Kaynak: http://www.Cyber-security.org/DataDetayA...ata_id=411
ContentServ`de Güvenlik Açığı !

contentServ 3.1`de meydana gelen güvenlik açığı nedeniyle sisteme SQL Enjeksiyon saldırıları yapılabilmektedir..

Girdilerin tam olarak kontrol edilememesi nedeniyle; index.php sayfasının StoryID fonksiyonu üzerinden sisteme SQL kodları enjekte edilebilmekte ve sistem zarar görmektedir.

Þuan için bir çözüm yoktur.

Cyber-Security / DJR

Kaynak: http://www.Cyber-security.org/DataDetayA...ata_id=411
Hinton Design Guestbook`da Açık!

Hinton Design phphg Guestbook 1.2`de meydana gelen güvenlik açığı nedeniyle sistem SQL Enjeksiyon saldırılarına maruz kalmaktadır...

Aliaksandr Hartsuyeu tarafından bildirilen açığa göre; sistemin kodlanma süreci çerçevesinde yapılan kodlama hataları nedeniyle sistemde zayıflıklar ortaya çıkmakta ve bu zayıflıklar nedeniyle sistem SQL Enjeksiyon saldırılarına maruz kalmakta ve zarar görmektedir.

Þuan için bir çözüm yoktur.

Cyber-Security / DJR

Kaynak : http://www.Cyber-security.org/DataDetayA...ata_id=412
DotNetNuke`de Güvenlik Açığı !

DotNetNuke`de HTML Kod Enjekte Etme Açığı Bulundu...

Mark Woan tarafından bildirilen açığa göre; DotNetNuke`nin 3.1.0-1.0.6 arası tüm versiyonları bu açıktan etkilenmektedir. Sistemin kodlama sürecinde yapılan kodlama hataları nedeniyle sistemde zayıflıklar oluşmakta ve sistem bu atağa maruz kalmaktadır.

Þuan için bir çözüm yoktur.

Cyber-Security / DJR

Kaynak : http://www.Cyber-security.org/DataDetayA...ata_id=413
CPG Dragonfly CMS`de Açık !

CPG Dragonfly CMS 9.0.6.1`de meydana gelen bu açık nedeniyle sistem üzerinde uzaktan kod çalıştırılabilmektedir...

rgod tarafından bildirilen açığa göre; kurulumdan sonra install.php sayfasının silinmemesinden kaynaklanan bir zayıflık nedeniyle, sistem uzaktan kod çalıştırılabilecek bir duruma gelmektedir.

Þuan için bir çözüm yoktur.

Cyber-Security / DJR

Kaynak : http://www.Cyber-security.org/DataDetayA...ata_id=414

PHP-Fusion`da Güvenlik Açığı !

PHP-Fusion 6.0.304 versiyonu hariç tüm versiyonların etkilendiği Cross-Site Scripting Kodlama Açığı bulundu...

saxible tarafından bildirilen açığa göre; 6.0.304 öncesi yayınlanan tüm versiyonlarda yapılan kodlama hataları nedeniyle sistem de zayıflıklar oluşmakta ve bu zayıflıklar sebebiyle sistem XSS ataklarına maruz kalmakta ve zarar görmektedir.

Çözüm için 6.0.304 versiyonunu yükleyiniz.

Cyber-Security / DJR

Kaynak : http://www.Cyber-security.org/DataDetayA...ata_id=415
vwdev`de Güvenlik Açığı Bulundu

vwdev 0`de bulunan güvenlik açığı nedeniyle sisteme SQL Enjeksiyon saldırısı yapılabilmektedir...

Omid Aghababaei tarafından bildirilen açığa göre; sistemin kodlanma süreci çerçevesinde index.php sayfasında yapılan kodlama hataları nedeniyle sisteme SQL kodları enjekte edilebilmekte ve sisteme zarar verilebilmektedir.

Eğer hala standart database isimlerini kullanıyorsanız, saldırgan kullanıcı drop komutuyla database`lerinizi silebilir.

Þuan için bir çözüm yoktur, yalnız; geçici çözüm için database isimlerini değiştirebilirsiniz.

Cyber-Security / DJR

Kaynak : http://www.Cyber-security.org/DataDetayA...ata_id=416
MyBB 1.0.3`de Güvenlik Açığı !

MyBB 1.0.3`de bulunan güvenlik açığı nedeniyle sisteme SQL Enjeksiyon saldırıları yapılabilmektedir...

Moderation.php sayfasında yapılan kodlama hatası nedeniyle sisteme bu sayfa üzerinden SQL kodları enjekte edilebilmekte ve sisteme zarar verilebilmektedir.

Þuan için bir çözüm yoktur.

Cyber-Security / DJR

Kaynak : http://www.Cyber-security.org/DataDetayA...ata_id=417
PHP iCalendar`da Güvenlik Açığı!

PHP iCalendar 2.0 / 2.0.1 / 2.1 versiyonlarında meydana gelen güvenlik açığı nedeniyle sistem File Inclusion atağa maruz kalmaktadır...

Aliaksandr Hartsuyeu tarafından bildirilen açığa göre; sistemin kodlanma süreci çervecesinde template.php sayfasında yapılan kodlama hataları nedeniyle saldırganlar bu sayfayı kullanarak uzaktan dosya include edebilmekte yani Remote File Inclusion saldırısı yapabilmektedirler.

Þuan için bir çözüm yoktur.

Cyber-Security / DJR

Kaynak : http://www.Cyber-security.org/DataDetayA...ata_id=418
CPAINT`de Güvenlik Açığı Bulundu

CPAINT 2.0.3 hariç tüm versiyonlarının etkilendiği bir Cross-Site Scripting Kodlama Açığı Bulundu...

James Bercegay tarafından bildirilen açığa göre; sistemin kodlanma süreci çerçevesinde type.php sayfasında yapılan kodlama hataları nedeniyle sistem XSS ataklarına maruz kalmakta ve zarar görmektedir.

Çözüm için güncelleştirmeleri yükleyiniz;
Güncelleştirmeler: color=#800080http://www.securityfocus.com/bid/16559/solution

Cyber-Security / DJR

Kaynak : http://www.Cyber-security.org/DataDetayA...ata_id=419
GASoft GAs Forum Light`da Açık!

Dj_Eyes tarafından bildirilen açığa göre; sistemin archive.asp sayfasında bulunan kodlama hataları, sistemin bu sayfa üzerinden SQL Enjeksiyon ataklarına maruz kalmasına sebep olmaktadır.

Þuan için bir çözüm yoktur.

Cyber-Security / DJR

Kaynak : http://www.Cyber-security.org/DataDetayA...ata_id=420
Indexu`da Güvenlik Açığı Bulundu

Nicecoder indexu 5.0.1 ve Nicecoder indexu 5.0`da bulunan güvenlik açığı nedeniyle sistem uzaktan File Inclusion ataklarına maruz kalmaktadır...

M.Hasran Addahroni tarafından bildirilen açığa göre; sistemin bu ataklara maruz kalmasının sebebi Application.php sayfasında, girdilerin tam olarak kontrol edilememesidir. Saldırgan da bu zayıflıktan yararlanarak sisteme uzaktan inclusion yapabilmektedir.

Þuan için bir çözüm yoktur.

Cyber-Security / DJR

Kaynak : http://www.Cyber-security.org/DataDetayA...ata_id=421

Indexu`da Güvenlik Açığı Bulundu

Nicecoder indexu 5.0.1 ve Nicecoder indexu 5.0`da bulunan güvenlik açığı nedeniyle sistem uzaktan File Inclusion ataklarına maruz kalmaktadır...

M.Hasran Addahroni tarafından bildirilen açığa göre; sistemin bu ataklara maruz kalmasının sebebi Application.php sayfasında, girdilerin tam olarak kontrol edilememesidir. Saldırgan da bu zayıflıktan yararlanarak sisteme uzaktan inclusion yapabilmektedir.

Þuan için bir çözüm yoktur.

Cyber-Security / DJR

Kaynak : http://www.Cyber-security.org/DataDetayA...ata_id=421

PwsPHP`de Güvenlik Açığı Bulundu

PwsPHP 1.2.3`de meydana gelen güvenlik açığı nedeniyle sisteme SQL Enjeksiyon saldırıları yapılabilmektedir...

papipsycho tarafından raporlanan açığa göre; index.php sayfasında bulunan kodlama hataları nedeniyle sisteme bu sayfa üzerinden SQL kodları enjekte edilebilmekte ve sisteme zarar verilebilmektedir.

Þuan için bir çözüm yoktur.

Cyber-Security / DJR

Kaynak : http://www.Cyber-security.org/DataDetayA...ata_id=423

PwsPHP`de Güvenlik Açığı Bulundu

PwsPHP 1.2.3`de meydana gelen güvenlik açığı nedeniyle sisteme SQL Enjeksiyon saldırıları yapılabilmektedir...

papipsycho tarafından raporlanan açığa göre; index.php sayfasında bulunan kodlama hataları nedeniyle sisteme bu sayfa üzerinden SQL kodları enjekte edilebilmekte ve sisteme zarar verilebilmektedir.

Þuan için bir çözüm yoktur.

Cyber-Security / DJR

Kaynak : http://www.Cyber-security.org/DataDetayA...ata_id=423

2200net Calendar`da Açık !

2200net Calendar 1.2`de meydana gelen güvenlik açığı nedeniyle sisteme SQL Enjeksiyon saldırıları yapılabilmektedir...

Aliaksandr Hartsuyeu tarafından raporlanan açığa göre; sistemin kodlanma sürecinde yapılan kodlama hataları nedeniyle sistem SQL Enjeksiyon saldırılarına maruz kalmakta ve zarar görmektedir.

Þuan için bir çözüm yoktur.

Cyber-Security / DJR

Kaynak : http://www.Cyber-security.org/DataDetayA...ata_id=424

Papoo`da Güvenlik Açığı Bulundu!

Papoo 2.1.2`de bulunan güvenlik açığı nedeniyle sistem Cross-Site Scripting ataklarına maruz kalmaktadır...

Dj Eyes tarafından raporlanan açığa göre; sistemin kodlanması sürecinde guestbook.php, index.php, inhalt.php, forum.php, kontakt.php sayfalarında yapılan kodlama hataları nedeniyle sistem`e XSS saldırıları yapılabilmekte ve sistem zarar görmektedir.

Þuan için bir çözüm yoktur.

Cyber-Security / DJR

Kaynak : http://www.Cyber-security.org/DataDetayA...ata_id=425

GuestBookHost`da Güvenlik Açığı!

GuestBookHost 2005.4.25`de meydana gelen güvenlik açığı nedeniyle sisteme SQL Enjeksiyon saldırıları yapılabilmektedir...

Sistemin kodlanmasında yapılan hatalar dolayısıyla sistemde zayıflıklar meydana gelmekte ve bu zayıflıklar kullanılarak sisteme SQL kod enjekte edilebilmektedir.

Þuan için bir çözüm yoktur.

Cyber-Security / DJR

Kaynak : http://www.Cyber-security.org/DataDetayA...ata_id=426

Mail PassView v1.34 - Recover lost mail passwords Outlook ta kullanılan bütün kullanıcıları ve şifreleri gösterir
http://www.nirsoft.net/utils/mailpv.zip

ShellExView v1.14 - Shell Extensions Manager Kuulanılan bütün programların hakkında yazılımına kadar her türlü bilgiyi gösterir
http://www.nirsoft.net/utils/shexview.zip

IEHistoryView v1.31 - View Visited Web Sites of Internet Explorer internet explorer ile girilmiş bütün sayfaların geçmişini kaç kere girildigine kadar hepsini gösterir
http://www.nirsoft.net/utils/iehv.zip

SeqDownload v1.12 çok basit ve küçük ama hızlı bir download programı
http://www.nirsoft.net/utils/seqdownload.zip

SniffPass v1.00 -- You can use this utility to recover lost Web/FTP/Email passwords. ethernet kartının baglantısını izleyerek ağ dan bilgisayarınıza giren kullanıcıların IP adreslerini kullanıcı adlarını ve şifrelerini gösteren bir program
http://www.nirsoft.net/utils/sniffpass.zip

WhoisThisDomain v1.03 domainler hakkında bilgi verir
http://www.nirsoft.net/utils/whoistd.zip

FastResolver v1.00
FastResolver is a small utility that resolves multiple host names into IP addresses and vice versa
http://www.nirsoft.net/utils/fastresolver.zip

SmartSniff v1.11
SmartSniff allows you to capture TCP/IP packets that pass through your network adapter, and view the captured data as sequence of conversations between clients and servers. You can view the TCP/IP conversations in Ascii mode (for text-based protocols, like HTTP, SMTP, POP3 and FTP.) or as hex dump. (for non-text base protocols, like DNS)
http://www.nirsoft.net/utils/smsniff.zip

MessenPass v1.06 - Recover Lost Instant Messenger Passwords bilgisayarınızda ICQ MSN gibi açılmış oturumların hepsinin kullanıcı adları ve şifreleriyle beraber gösterir
http://www.nirsoft.net/utils/mspass.zip

Mail PassView v1.34 - Recover lost mail passwords bilgisayarda kullanılmış bütün mail adreslerinin şifrelerini gösterir
http://www.nirsoft.net/utils/mailpv.zip

Protected Storage PassView v1.62 Outlook ve internette online olarak girilmiş kullanıcı ve şifreleri gösterir
http://www.nirsoft.net/utils/pspv.zip

Dialupass v2.43 - Dialup/RAS/VPN Password Recovery dialup olarak girilmiş şifreleri gösterir
http://www.nirsoft.net/utils/dialupass2.zip

Asterisk Logger v1.02 - Reveal passwords behind asterisks (***) yıldız olan şifreleri gösterir
http://www.nirsoft.net/utils/astlog.zip

Network Password Recovery v1.02 network te girilmiş her türlü şifreyi gösterir
http://www.nirsoft.net/utils/netpass.zip

CurrPorts v1.07 - View Opened TCP/IP ports / connections
http://www.nirsoft.net/utils/cports.zip

IECookiesView v1.70 cookie leri gösterir
http://www.nirsoft.net/utils/iecv.zip

WinUpdatesList v1.12 windows un yapılmış bütün update lerini gösterir
http://www.nirsoft.net/utils/wul.zip

SysExporter v1.20 programların sistem dosyalarını export eder
http://www.nirsoft.net/utils/sysexp.zip

ProduKey v1.04 - Recover lost product key (CD-Key) of Windows/MS-Office Windows üzerindeki bütün lisans numaralarını gösterir
http://www.nirsoft.net/utils/produkey.zip

OfficeIns v1.02 - Office Add-ins Manager office programları hakkında bilgi verir
http://www.nirsoft.net/utils/officeins.zip

Windows Isletim sisteminde bazi küçük degisiklikler yaparak kullanimini kolaylastirabilirsiniz.
Ama Size anlaticaklarimi yapmadan önce önemli bilgi ve dosyalarinizi mutlaka yedekleyin.
Sonra bilgisayarinizda kendi hatanizdan çikicak sorunlardan ben mesul degilim.
Peki nasil yedekleme yapicam diyorsaniz,Baslat menüsünden çalistiri seçin ve aç kutusuna scanregw yazin ve tamam i tiklayin.Bu windows sistem kayitlarinin yedeklemesini saglar.[*] Windos u tek tiklama ile kapatmak:
Bunu için masaüstünde yeni bir kisayol yaratin.Komut satirina,
c:\Windows\rundll.exe user.exe,exitwindows yazin.Evet kisayolunuz hazir.Bu kisayola tikladiginiz an windows kapanacaktir.[*] Windows u tek tiklama ile yeniden baslatmak:
Bunun için ayni sekilde kisayol olarak komut satirina,
c:\Windows\rundll.exe user.exe,exitwindowsexec yazin.[*] Baslat menüsündeki unsurlari dilediginiz gibi siralayin
Baslat menüsündeki herhangi bir ögeyi mouse nin sol tusuna basili tutarak istedigin yere koyarak kendinize göre bir sira yapabilirsiniz.[*] Geri Dönüsüm kutusu mu, yoksa...
Evet Geri Dönüsüm Kutusu nun adindan hoslanmiyorsaniz onun adini degistirmeye nedersiniz.
Bunun için baslat- çalistir dan regedit (kayit düzenliyicisi) i çalistirin ve,
HKEY _CLASSES_ROOT/CLSID/{645FF040 - 5081 - 101B - 9F08 - 00A - A002F954E }

anahtarina girip bir kere tiklayin. Sag panelde varsayilan satirinin karsisinda Geri dönüsüm kutusunun yazili oldugunu göreceksiniz.Varsayilan a çift tiklayin ve oraya istediginiz yeni adi yazin ve tamam i tiklayin.Kayit düzenleyicisini kapayip windows unun yeniden açtiginizda geri dönüsüm kutusu yeni ismiyle karsinizda.[*] Çalistir Kutusunun Marifetleri
Çalistir kutusu pek bir ise yaramiyor gözükse de birçok islevi vardir. Mesela baslat menüsündeki çalistir kutusunu açin ve masaüstündeki herhangi bir temayi mouse un sag tusuyla kutucuga birakin.Iste size temanin künyesi.
Yine çalistir kutusunu açin ve içine . (nokta) yazip Tamam i tiklayin: masaüstü bir pencere içinde açilacaktir. Eger .. (ikinokta) yazarsaniz Windows klasörü açilacaktir.Ters bölü isareti (/) yazip tamam i tiklarsaniz c: sürücüsünün penceresi açilir.[*] Masa üstüne e-mail kisayolu koyabilirsiniz

Masaüstünde mouse un sag tusuna tiklayin ve yeni/kisayol seçin. Komut satiri kutusuna [email]mailto@isim@isim.com[/email]?subject= meraba yazin ve ileriyi tiklayin.Bu kisayola anlamli bir isim verin ve son u tiklayin.Böylece bu kisa yola tikladiginizda posta programi açilacak ve yazmis oldugunuz adrese yani alici satiri otomatik olarak dolacaktir.[*] Adres Çubugu Birçok ise yarayabilir

Masaüstünüze adres çubugu koyarak birçok programa hemen ulasabilirsiniz.Mesela c: yazarak hemen c sürücüsünü açabilirsiniz.Mesela Satira mirc32 yazarsanaz programiniz hemen açilacaktir.Görev çubugunu masaüstüne koymak için Görev Çubugun nun bos bir yerine sag tiklayin; açilacak menüden Araç Çubuklarini(toolbars) ve onun menüsünde
adres i seçin.Adres Çubugu, Görev Çubugunun içinde açilacaktir. Adres kelimesinin bir yerinden mouse ile tutup masaüstüne birakin.Iste size seyyar bir adres çubugu.Adres Çubugunu masaüstünün en üstüne koyarsaniz birde Otomatik gizle yaparsaniz hem yer kaplamaz hem programlarinizi daha kolay açacak bir yere kavusursunuz.[*] Masaüstüne "Unutulmayacak isler veya sifreler" listesi koyabilirsiniz

Eger benim gib sifrelerini aklinizda tutamiyor veya kayida yazma ihtiyaci duyuyorsaniz Masaüsütüne sifreler veya aman unutma baslikli notlar koymaya nedersiniz
Notepad i açin ve içerigi degistirerek; ama kodlari aynen tekrar ederek .sunlari yazin:
<H1> istediginiz Baslik <H1>





1. Madde1





2. Madde2





3. Madde3

Burada madde1-2 olarak olan yerlere isdediginiz sifre veya unutmak istemediginiz seylerini yazabilirsiniz ama arada

leri unutmayarak.
Sonra bu dosyayi,Belgelerim klasörüne unutma.htm adiyla kaydedin. Simdi masaüstünde saga tiklayin , menüde Active Desktop maddesini seçin ve Masaüstümü Özellestir maddesini tiklayin. Açilacak kutuda "Activ Desktop" imi "Web Sayfasi Gibi Görüntüle" maddesinie isaret yoksa isaret koyun ve Yeni dügmesine tiklayin.Bir diyalog kutusu çikar microsoft un Active masaüsüt galerisine baglanip baglanmiyacaginizi soran ona hayir deyin ve açilan yeni kutuda Gözat i tiklayin ve unutma.htm dosyasini kaydettiginiz dosyaya gidin ve bu belgeyi seçip tamam i tiklayin ve Uygulayi seçin. Ve Tebrikler,ilk Active Masaüstü ögenizi olusturdunuz Bunu masaüsütünüzde istedginiz bos bir yere koyabilirsiniz.
*Eger olustururken herhangi bir sorun çikarsa Baslat menüsünden, Ayarlar,Activ Desktop dan "Web sayfasi gibi Görüntüle" yi seçin.Sayfaniz eski halini alir.[*] Windows un Kapanis yazisini sevmiyorsaniz

Evet bilgisayrinizi her kapatisinizda karsiniza "Simdi Bilgisarinizi Kapatabilirsiniz." yazisinin mi çikmasini istersiniz yoksa benim yaptigim gibi Liv Tyler in güsel bir resmiyle ve altinda "Bye Bye Ümit" yazan bir yaziyla mi? )
bilgisayar inizi her kapatisinizda karsiniza çikan bu dosya (logos.sys) dosyasidir. Bu bitmap türü bir grafik dosyasidir ve 320x400 piksel boyutlarindadir.Eger sizde bu görüntüyü degistirmek isterseniz yapmaniz gerekenler sunlardir. Ilk önce Paint de logos.sys dosyasini açin.Sonra O yaziyi silin veya istedigin bir resmi koyun.Ayrica yazmak istediginz seyleride resme ekleyebilirsiniz.Ama resimleri veya baska bir yazi koyarken 320x400 ölçülerinde olmasina dikkat edin ve bu yaptiginizi logos.sys dosyasi olarak tekrar kaydedin ve windows klasörünün altinda olmasina dikkat edin.
Uyari: Eger kendi yaptiginiz yeni logos.sys yi koyarsaniz windows eskisini koruyamayabilir yani anlicaniz bidaha o yaziyi hiç göremeyebilirsiniz )[*] Bilgisayar inizi Ag Sunucusu Yapin

Eger bilgisayar inizin diske erisim yetegini arttirmak istiyorsaniz,Bilgisayarim a sag tiklayin ve açilan menüde Özellikler i seçin Basarim sekmenine gidin ve "Bu makinanin belirgin rolü" kutusunun seçme dügmesine tiklayip,Ag sunucusu maddesini seçin.Bu arada tam yerindede bulunmusken "ileri okuma eniyileme" sürgüsünü tam yapin. Bilgisayariniz yeniden açildiginda yeni kimligiyle daha hizli çalisacaktir.[*] Modem Hizinizi Arttirin

Denetim masasindan Sisitem i açin,"iletisim Baglanti noktasiCOM1" ve "iletisim Baglanti noktasiCOM2" satirlarini göreceksiniz.Modeminiz hangisine bagli ise onu çift tilayin ve açilan kutuda Baglanti ayar noktasi sekmenine gidin
ve saniyedeki Bit sayisi kutusunun seçme okuna basarak 56k modemler için 115200 , 33.6k modemler için 57600 seçin.Böylece internete baglanti hiziniz arttigini göreceksiniz.[*] Modeminiz numaralari çok yavas çeviriyorsa

Modeminizin numaralari daha hizli çevirmesini saglayabilirsiniz. Denetim masasindan modem e girin ve bagli olan modemin özelliklerine tiklayin. Çikan kutuda baglanti sekmenine gidin ve altta gelismis e girin. Diger ayarlar bölümüne S11=40 yazin. Bu modeminiz bir numara ararken 2 numara arasindaki süreyi 40milisaniye indirmesini saglar.

BIOS (Basic Input&Output System) bilgisayarınız ilk açıldığı anda hangi donanımlara sahip, bunlara sinyaller hangi yollardan gidecek, kaç disk takılı, RAM ne kadar, ne tip RAM kullanılacak gibi hayati sorulara cevap veren ve bunların çok ayrıntılı olarak bir listesinin çıkmasını sağlayan bir programcıktır. Bu program, anakartta bir çip üzerinde tutuluyor ve bilgisayar açılıp, anakarta elektrik ulaştığında çalışmaya başlıyor. Ondan istenen görevleri yerine getirdikten sonra da, disklerin ya da CD'lerin boot sektör adı verilen ilk kısmına bakıp bir işletim sistemine görevlerini terk ediyor. BIOS aslında her zaman arka planda durur (görevlerini işletim sistemine terk etmiş olsa bile) ve donanımmızdaki her şeyin doğru çalışmasından ve sinyallerin doğru yerlere doğru şekilde ulaştırılmasından o sorumludur.

Her anakart üreticisi, kendi ürettiği anakart için bazı BIOS ayarları sunuyor olsa da temel ayarlar hep aynıdır. BIOS bir tür programdır ve bunların çoğu belli firmalar tarafından yazılıyor. Bunlar arasında AMI, AWARD, IBM, Compaq gibi firmalar var. Biz olabildiğince hemen hemen tüm üreticilerin ortak olarak sunduğu ayarlardan bahsedeceğiz. Genelde P4 için SIS 645 ile Intel 845 çipseti ve AMD platformu için de yeni elimize ulaşan KT333 temelli anakartlarm ayarlarını inceleyeceğiz.

BELLEK İÇİN AYARLAR

Bellek yani hafıza ayarları çoğu anakartta, 'Advanced Chipset' mönüleri altındadır. Bu yazımızda söz konusu mönüdeki DDR-RAM ayarlarını inceleyeceğiz. Bugünlerde hem Intel hem de BIOS, BlOS'tan bilgisayarınızın durumunu da öğrenebilirsiniz.
AMD platformları için kullanılan DDR-RAM'lerde ve önceki sürüm olan SDRAM'lerde gördüğümüz bazı temel ayarlar var. CAS ve RAS ayarları en önemlileridir. Bir DDR ya da SDRAM, kapasitör benzeri bir yapıya sahiptir. Yani bu belleklerde bir okuma yapılacağı zaman önce okuma yapılacak olan bellek hücresinin elektriksel olarak yeniden yüklenmesi gerekir. Diğer yandan bellekte bir yere ulaşmak için belirli bir süre gereklidir. 'Advanced Chip-set' gibi mönülerde göreceğiniz CAS ayarı, belleğe komut gönderildiği zaman, o komutu uygulamaya başlamadan önce geçen zamanı gösterir. Bu rakam ne kadar düşük olursa, sistem o kadar hızlı veri okur. Ama şunu da unutmayın '2' ayarı her RAM üreticisi tarafından desteklenmiyor. Belleğiniz bir 'No name' yani markasız ise ve CAS 2 ayarını desteklemiyorsa, o zaman çökmeler yaşayacaksınız demektir. Yine bellekler için RAS ve RAS to CAS ayarlarını göreceksiniz. RAS işlemi, bellek ciplerinin elektriksel olarak yeniden yüklenmesi için gerekli süredir. Genelde '5' ya da '6' ayarlarını seçebilirsiniz. Bu da 5 ya da 6 işlemci saat frekansı demektir. Ne kadar büyük olursa sisteminiz daha kararlı olacaktır. Düşük bir ayar ise, '5' gibi, daha yüksek performans getirir. RAS-to-CAS ayarı ise RAS ve CAS işlemleri arasında ne kadar süre beklemek gerektiğini bildiriyor. Elbette bu ayar için de durum aynı. Rakamı ne kadar yüksek tutarsanız, sisteminiz o kadar kararlı olarak çalışıyor. Ayar sırasında daha düşük rakamları seçerseniz, o zaman da performans artacaktır. İşte size, anakartlarda sıkça gördüğümüz bir kaç ayar daha:

• SD-RAM Command: Bu bellek ayarı bazı anakartlarda, 'MA 1T/2T Select' şeklinde görülür. Her iki ayarın yaptığı iş aynı. Bu ayar, belleğe komutların ne kadar sürede aktarılacağını belirtir. ÎT ayarı en hızlı, 2T ayarı ise daha yavaş bir ayardır. Elbette 2T ayarı eğer kalitesiz RAMler kullanıyorsanız sistemde çökmelere neden olabilir.

• Fast Command: Bu ayar genellikle Athlon'larda görülüyor. Bu ayarda amaç, işlemcinin içinde bellekle ilgili ayarları nasıl ele alacağını düzenlemektir. Eğer hızlı RAM'lere ve yeni nesil bir işlemciye sahipseniz, ayarı daha yüksek hızlara çıkartabilirsiniz.

• SDRAM Burst Lenght: Bu ayar SIS çipsetlerinde ve Athlon'ların anakartlarında sık görülmekte. Bellek ciplerinin özel bir fonksiyonunu düzenliyor. Bellek cipleri, üzerlerinde bir yer okunduğunda, yanındaki hafıza hücrelerinin de okunacağını tahmin eder. Buradaki bilgileri çabuk ulaşabileceği bir düzene koyar. SDRAM Burst Length ayarı ile ne kadarlık bir kısmı hemen ulaşılabilecek hale getirdiğini ayarlıyoruz. Genellikle '4QW ya da '8QW gibi ayar olasılıkları var. Eğer kaliteli bir RAM aldıysanız, bu ayarı 8QW'ye getirin. Eğer RAM'iniz kaliteli değilse ayarı kapatın. Zira kalitesiz RAM'lardaki cipler bu özelliği desteklemez. Bu ayar bazı anakartlarda DDR 'RAM Auto Precharge' ismi altında da görülür.

• Bank Interleave: Bu ayar sadece KT266A ve KT333 çipsetlerinde var. Eğer iki DDR-RAM'i anakart üzerindeki iki bellek yuvasına takarsanız, o zaman her iki DDR-RAM'den de aynı anda okuma yapılması sağlanır. 16 MB'nin altında bir RAM için çalışmıyor. '2-Way' ve '4-Way' gibi ayar seçenekleri var. Eğer bir çift RAM'i yan yana takıyorsanız '2-Way', iki çift RAM'i birlikte anakarta monte edecekseniz, mutlaka '4-Way' ayarında bırakın. Burada anlattığımız ayarların hepsini 'SPD' fonksiyonu kullanarak da yapmak mümkün. Kullandığımız RAM'lerin üzerinde 'SPD' isimli çok küçük bir cip yer alır. Bu cip, buraya kadar anlattığımız RAS, CAS, Precharge gibi ayarları, o RAM'e göre yapılmasını sağlar. Eğer satın aldığınız ya da kullandığınız, RAM'lerin RAS, CAS ya da benzeri ayarlarını bilmiyorsanız, o zaman bu ayarları 'SPD' yapsın diyebilirsiniz. Bu takdirde BIOS'da yine bellek ayarlarının bulunduğu mönü içinde 'Configure DRAM Timing By SPD' gibi bir ifade olmalı. Bu ayarı seçtiğinizde her şey otomatik ayarlanacaktır.

AGP İÇİN AYARLAR

AGP için ayarlar çok çeşitli olmasa da bazı ayarları halen elle ayarlamak gerekiyor. Þimdi bu ayarları kısaca gözden geçirelim.

• AGP Mode: Bu ayar, AGP yuvasının hangi hızda çalışacağını belirler. Ayarı 'Auto' ya da 4X halinde bırakırsanız problemsiz olarak çalışmanızı sağlar. Ama eski bir ekran kartınız varsa (TNT, eski TNT2 kartları gibi) ayarı 'Auto' ya da 2X'e getirin.

• AGP Fast Write: Oyunlarınız, büyük miktarda bir veriyi bir anda ekran kartınızın hafızasına yazmak için 'Fast Write' denilen bir işlem yapar. Bu ayar, TastWrite' işleminin çalışması ya da çalışmamasını sağlamaktadır. Bazı oyunlar, örneğin Aquanox'un 2.1 sürümü, Sacrifice'ın ilk sürümleri, bu ayar açıksa, sistem çökmelerine ya da grafiklerde bozulmalara neden olur.

• AGP Aperture Size: Eğer sisteminizdeki ekran kartının hafızası dolarsa, o zaman ana hafızanın bir kısmını kullanacaktır. Hafızanızın, ekran kartınız tarafından kaç megabyte'lık bir kısmının işgal edilebileceğini belirler. Eğer az hafızanız varsa, bu rakamı 32 MB olarak, eğer bolca hafızanız varsa ayarı 64 MB olarak bırakın ya da anakartınızın ayarı kendi seçmesine izin verin. Bu ayar bazı BlOS'larda 'Graphic Win Size1 olarak da geçer.

• AGP l W/S Write: Bu ayar, AGP yuvasından ekran kartınıza bir veri gideceği sırada araya bir işlemci frekansı kadar bekleme süresi eklemenizi sağlar.

• AGP l W/S Read: Yukarıdaki, 'AGP l W/S Write' ayarı ile aynı işi yapar. Sadece bu sefer, ekran kartınızdan, bir veri okunacağı sırada araya bir bekleme süresi koyacaktır. Aynı şekilde yavaş bir ekran kartı ya da yavaş bir RAM'iniz varsa, bu ayarı 'Enabled' konumuna getirin.

• AGP Read Syncronizaüon: AGP kartınızdan yapılan okuma işlemlerinin, sistem saatiyle senkronize edilmesini sağlar. 'Enabled' konumunda bırakılması tavsiye edilir.

PCI İÇİN AYARLAR
BlOS'ların yine 'Advanced Chipset Features' ya da 'PCI Devices' gibi mönülerinde karşılaştığımız ayarların çoğu yanlış yapılıyor. Þimdi bu ayarların en bilinenlerini ele alalım.

• PCI Delay Transaction: En fazla hatalı olarak ayarlanan BIOS ayarlarından biri. Anakartınızı ilk kurduğunuzda, 'Disabled' seçeneği seçilmiş olarak gelir. Bu ayar, PCI 2.1 ve sonrası PCI standartlarının çalışıp çalışmamasını sağlar. PCI yuvalarına giden veriler, eğer sisteminizde çok eski bir PCI kartı ya da ISA kartı varsa, beklemek durumundadır. Oysa yeni nesil PCI 2.1 ve PCI 2.2 standartlarında ISA ve önceki PCI kartlarına gidecek olan veriler bir süreliğine, bir tampon bellekte tutulur. Böylece, eski ISA ve PCI kartlarının oluşturduğu darboğaz aşılmış olur. Eğer sisteminizde eski PCI genişleme kartı ya da ISA kart yuvası yoksa, bu ayarı 'Enabled' yapabilirsiniz. Kimi durumlarda sisteminizde belirgin bir performans artışı olur. Ama PCI kartlarınızın durumunu bilmiyorsanız ya da ISA yuvalarının sistemde var olup olmadığından habersizseniz, ayarı 'Disabled' olarak bırakın. Bu parametre seçilirse, PCI 2.1 uyumluğu da kapatılmış olur.

• PnP BIOS: Bu ayar, bazı anakartlarda 'Plug and Play Aware OS' şeklinde de geçer. Eğer bu ayarı kapalı yani 'Disabled' hale getirirseniz, PnP (Plug and Play, Tak ve Çalıştır) standardına uygun olan cihazlarınız, işletim sisteminiz tarafından bulunacaktır. Eğer bu ayarı açarsanız, yani 'Enabled' hale getirirseniz, PnP uyumlu cihazlarınızı, BlOS'unuz bulacaktır.

• Clear NVRAM: Hangi kartın PnP uyumlu olduğu ya da 'ne kadar RAM var' gibi bilgiler, BIOS içinde burada saklanır. BlOS'un bu kısmındaki bilgiler, eğer ayar 'Enabled' halde ise, her sistem açılışında silinecektir. Yeni bir kart takacaksanız ya da modeminiz external bir modem ise bu ayarı 'Enabled' halde bırakın.

• PCI Latency Timer: Bu ayar her PCI kartının, ne kadar süre ile veri aktarıp veri aktarma hakkını bir diğer cihaza devredeceğini gösterir. Yani kartlar sıra ile veri aktarırlar ve her bir kart belli bir süre veri aktarıp veri aktarma işini bir diğerine bırakır. Eğer bu ayardaki değeri yüksek tutarsanız, daha yüksek veri aktarım hızlarına ulaşmak mümkündür. Örneğin, GeForce ekran kartları bu ayarın yüksek olmasını ister.

FARKLI AYARLAR İÇİN

Burada anlattığımız ayarlar, BIOS'daki onlarca ayardan sadece bir kaçı. Özellikle değinmek istediğimiz ve çeşitli çipsetlerin kullanıldığı anakartlarda yer alan bir kaç ayar daha var.

• MPS Table: Bu ayar aslında bir anakartta, çift işlemci varsa kullanılır. BIOS'u üreten şirketler aynı BlOS'u pek çok kart için ürettiklerinden dolayı, bu ayarı farklı anakart modellerinde kullanmak için, BlOS'a ekliyorlar. Bu ayarı çift işlemciniz yoksa değiştirmeyin.

• APIC Function: Bu ayar, sisteminizdeki Interrupt'ların daha geniş bir biçimde kullanılmasını sağlar. APIC (Advanced Programmable Interrupt Controller-Gelişmiş Interrupt Kulanımı), ayarını eğer yeni bir işletim sisteminiz varsa açmalısınız. Bu konuda bir fikriniz yoksa ayarı değiştirmemenizi tavsiye ediyoruz.

• IPCA Function: Sisteminizin, fazla elektrik harcamaması için işletim sistemi tarafından kontrol edilebilmesini sağlar. Eğer işletim sisteminiz Windows 98SE /Me 72000 /XP ise bu ayarı açık, yani 'Enabled' hale getirin.

• ACPI Standby State: Bu seçenekle, eğer IPCA ayarınız açıksa, sisteminizi nasıl asılı (Standby) konumuna alacağınızı ayarlar. Eğer SI seçeneğini seçerseniz, o zaman sisteminiz sadece sabit disk ve ekran gibi bileşenleri kapatarak Standby konumuna geçecektir. S3 Seçeneğini seçtiğinizdeyse, yaptığınız her şey hafızanıza yazılacak ve sistem daha derin bir uyku haline geçecektir.
Bu yazıda sadece bazı önemli ayarlara değinerek bir kaç temel BIOS seçeneğine ışık tutmak istedik. Sisteminizle ilgili frekans ayarlarını da iyi yapmanız gerekiyor. Bu ayarlar ise bir başka yazıya kalıyor. Bu yazıdan da anlayabileceğiniz gibi, sisteminizle ilgili pek çok şeyi BIOS yoluyla düzene sokmak mümkün. Ama ne yaptığınızı bilmiyorsanız, kesinlikle bir şey yapmamayı tercih edin. Zira BIOS ayarları, keskin bir bıçak gibi, iyi kullanıldığında işe yarayan, kötü kullanıldığında da problemlere neden olan araçlardır.

V I/0 ve V I/01 ayarları nedir?

V I/O ayarı DIMM ya da SIMM yuvalarına giden voltajı belirler. DIMM'ler ya da SIMM'ler 3,3 V'ta çalışmak için tasarlanmışlardır. Eskiden, RAM'lerle anakarttaki çipsetler aynı voltajla çalışırlardı. Oysa bu durum yeni nesil anakartlarda farklı. DDR-RAM'lerin ortaya çıkmasından sonra bu kural değişti. Çipset için gerekli voltaj V 1/0 olarak, DDR hafıza cipleri için gerekli olan voltaj ise V l/Ol olarak isimlendiriliyor. Bazı anakartlarda bu konuda da BlOS'da ayarlar bulunmakta. Bu konuda özel ayar yapmayı bilmiyorsanız, anakartınızda hazır gelen ayarları kullanın. Eğer overclock yapmanız gerekiyorsa, bu ayarı değiştirebilirsiniz. DDR RAM'ler ise 2,5V'da çalışmak üzere tasarlanmıştır. Ama 2.7 Volt'a kadar çalışma voltajları arttırılabilir. Daha üst değerlerde ise risk almaya başlarsınız ve RAM'lerinizi yakma olasılığı doğar. Ayrıca kimi BlOS'larda işlemcinin de çalışma voltajı ayarlanabilmektedir. Bu ayarlar, overclock yapmak isteyenler için ve test amaçlı kullanılmak üzere düşünülmüştür. Bu ayarları değiştirirken, her işlemcinin bir sınırı olduğunu ve yanabileceğini de aklınızda bulundurmalısınız.

BİOS AYARLARI NASIL YAPILIR, BİOS GÜNCELLEMELERİ NASIL YAPILIR

BIOS ayarlarını, BIOS Setup adı verilen bir arabirim aracılığı ile yapıyoruz. Farklı firmaların ürettiği BIOS lar bulunmaktadır (AWARD, AMI ve Phoenix). BIOS ayarları, bu BIOS sistemlerine göre farklılık gösterir ancak hepsinde aynı görevleri yapan bölümler bulunur. Bazen ifade edilme tarzları farklılık gösterebilir. Bazı firmalar, BIOS yazılımlarına kendine has özellikler ekler. Mesela ABIT, kendi anakartlarındaki BIOS'larına Soft Menu II&III bölümünü ekleyerek, işlemci hız-voltaj ayarlarının buradan yapılmasına olanak sağlamıştır. Arabirimlerde farklı olabilir. Örneğin AWARD BIOS'un şu anda iki farklı sürümü bulunuyor. Birisi Moduler diğeri ise Medallion. Award Moduler BIOS, hepimizin aşina olduğu BIOS arabirimine sahip. Award Medallion BIOS ise, Phoenix BIOS'un arabirimi ile AWARD BIOS'un özelliklerinin karışmasından oluşmuş. Zira belli bir süre önce Award BIOS ile Phoenix BIOS birleşmişti. Diğer taraftan ise, anlatacağımız ayarlar bütün BIOS'lar için geçerli. Farklı ayarlar söz konusu olduğunda ayrı bir paragraf açıp bunları işaret edeceğiz. Þimdi işlemlere başlıyoruz. PC'niz tam POST ekranındayken, Del veya F2 tuşlarına basarak BIOS Setup'a girebilirsiniz. AWARD Moduler BIOS ile AMI BIOS'un başlangıç görüntüleri aynı olacaktır. AWARD Medallion BIOS ise daha önce bahsettiğimiz gibi farklı. NOT: Anlatacağımız BIOS ayarları, Award Moduler&Medallion BIOS Ver.6.00 ve AMI BIOS Ver.1.21C baz alınarak hazırlanmıştır.

STANDART CMOS SETUP

Ön-Not 1: Ayarları değiştirmek için <+> ve <-> tuşlarını kullanabilirsiniz.
Ön-Not 2: Enabled: Etkin, Disabled: İptal edilmiş anlamına geliyor. Bu bölümde, IDE aygıtlarını ayarlayabilir/tanıtabilir, saat/tarihi değiştirebilir, hata kontrol denetiminin özelliklerini değiştirebilirsiniz. Anakartınızı yeni aldığınızda yada pili bittiğinde, genelde bu bölüme girip IDE aygıtlarımızı tanıtır, saati ve tarihi ayarlarız. Diskimiz hangi porta takılıysa, örneğin Primary Master portunun üzerine gidip ENTER tuşuna basmamız yeterli oluyor. Bu şekilde diskimizin kafa sayısı, silindir sayısı otomatik olarak algılanacaktır. Fakat bazı eski tip sabit disklerde, bu ayarları kendimiz ayarlamak zorundayız. Bu ayarları kendiniz ayarlamak istiyorsanız, ilgili porta gelip ENTER tuşuna basın ve Access Mode veya Type'ı user defined yaparsanız, Kafa sayısı gibi ayarları kendiniz ayarlayabilecek konuma geleceksiniz. Dediğimiz gibi, eğer aygıtları otomatik olarak algılatmak istiyorsanız, ilgili IDE portunun üzerine gelip ENTER'a basın. Eğer, IDE aygıtı takılmayan kanallar var ise, bu bölümleri <-><+> tuşları ile None konumuna getirin.

*Drive A/B: Bu bölüm disket sürücünüz içindir. Eskiden PC'lerde iki tane disket sürücü bulunabildiğinden A ve B seçenekleri konmuş. Ama artık tüm PC'lerde bir tane disket sürücü var. Bu durumda bunlardan bir tanesini ayarlayıp, diğerini None (yani sürücü yok) yapmanız gerekiyor. Günümüzde disket sürücüler genelde 1.44 MB 3.5 in. Olduğundan bu ayar bu şekilde yapılır. Bazı sürücüler 2.88 MB'lık disketleri de okuyabilmesine karşın, bu diskler piyasada yok. Eğer A'yı None yapıp, B'yi 1,44 MB 3.5 in olarak ayarlarsanız, disket sürücünüz harfi A değil, B olur.
Floppy 3 Mode Support: 1,2 MB'lık bazı disketleri okuyabilen disket sürücüleri kullanmak istediğimiz zaman kullanacağımız bir özellik. Genelde Japonya'da kullanılan bir standart. Normalde Disabled olarak gelir. Disket sürücünüz bu standardı destekliyor ise, tanımladığını disket sürücü harfine göre A veya B'yi seçerek, bu özelliği aktif hale getirebilirsiniz.

*Video: Bu seçenek ekran kartınızın türünü belirler. CGA 40, CGA 80, Mono türündekiler artık çok eskide kaldığından bu ayar EGA/VEGA şeklinde kalmalıdır.

*Halt On: Sistem açılırken, BIOS'un karşılaştığı hangi bir hatada/hatalarda, sistemi durduracağını belirler. "All Errors" seçeneği aktif iken, BIOS'un karşılaştığı her hatada sistem durur ve size hata mesajı belirtir. "All, But Diskette" seçeneği, disket sürücü hataları hariç diğer hataların hepsine sistem kendini açılışta durdurur. "No Errors" seçeneği seçildiğinde, sistem herhangi bir hatayı gözetmeksizin açılışına devam etmeye çalışır. Fakat hataları görebilmek amacıyla, bu seçeneğin "All Errors" şeklinde kalması tavsiye edilebilir.
ADVANCED BIOS FEATURES SETUP

Sistem özelliklerini belirleyen ayarları bu bölümden değiştirebilir, iptal edebilir, etkin hale getirebilirsiniz. Bu bölümdeki bazı ayarlar, default halde, yani BIOS'un kendisinin önerdiği halde kalmalıdır. Bu arada, ekranın alt bölümünde, ayarları nasıl değiştireceğiniz ve nasıl yardım alabileceğiniz ile ilgili ayarlar mevcut.

*Virus Warning: Eğer bu ayar etkin edildiğinde (enabled), sabit disk(ler)inizin boot bölümüne bilgi yazılmaya çalışıldığı zaman bir uyarı mesajı çıkarır. Bu özellik normalde iptal edilmiş halde [Disabled] geliyor. Eğer işletim sistemi yüklerken sorun çıkmamasını istiyorsanız, bu ayarın [Disabled] konumunda olmasına özen gösterin. İşletim sistemini yükledikten sonra bu ayarı aktif konuma [Enabled] getirebilirsiniz.
CPU Internal Cache: Þu saatten sonra takacağınız tüm işlemciler dahili önbelleğe (Internal Cache), yani Level1 önbelleğe sahip olduğundan, bu ayar Enabled konumunda olmalıdır.
*External Cache: Kullandığınız işlemci eğer Level2 önbellek taşıyorsa, ki artık satılan tüm işlemciler taşıyor, bu ayarı da Enabled konumuna getirmeniz gerekiyor. Eğer Celeron 266 gibi, Level2 önbelleğe sahip olmayan bir işlemci kullanırsanız, bu ayarı Disabled konumuna getirebilirsiniz. Aksi takdirde bazı sorunlar yaşabilmeniz olası. Performans açısından bu ayar çok önemli olduğundan, bu ayara dikkat etmenizi öneriyoruz.
*CPU Level2 Cache: ECC Checking: Level2 Cache (2. seviye önbellek) hata düzeltme özelliğini kapatıp açmaya yarar. Açık konumda tutmanız daha mantıklıdır [Enabled]
*BIOS Update: Bu özellik, BIOS'a yerleştirilmiş, işlemciyi gereken bilgiyi güncelleme yapan bir özelliktir. Bu ayar varsayılan olarak [Enable]'da iken, boot esnasında bütün işlemci bilgisini yükleyecektir.
*Processor Number Feature: İşlemci seri numarası, herhangi bir numara olup, üretilen her Pentium III işlemcide bulunup, Internet üzerinden kullanıcıyı ayrıt etmeye yaramakta. Eğer gelişmiş güvenlik işleriyle ya da Internet üzerinden iş yapıyorsanız bu ayarı [Enable] yapın. Aksi takdirde [Disabled] konumuna getirebilirsiniz.

==>Not: Bu ayar sadece Pentium III işlemcili bir bilgisayarda etkindir.
Quick Power On Self Test: Bu ayar aktif konumda iken [Enabled], BIOS, test-analiz etme süresini kısaltarak açılışı kısaltarak, bilgisayarın açılmasını hızlandırabilirsiniz. Örneğin bu ayar [Enabled] konumunda iken, bellek sadece 1 kere sayılacaktır. Aksi takdirde 3 kere sayılır.

==>NOT: AWARD Medallion BIOS'da, "Quick Power On Self Test" ayarı, Boot menüsünde bulunuyor.

*Boot Other Device: Bu ayara [Enabled] edildiğinde, BIOS; belirlediğiniz birinci, ikinci ve üçüncü boot aygıtlar içinde boot edilebilir bir ortam bulamaz ise, boot edilebilir bir medya bulabilmek için diğer aygıtlara bakar.
*Swap Floppy Drive: Eğer sisteminizde iki tane Disket Sürücü var ise, bu ayarı etkin ederseniz [Enabled], A sürücüsü B gibi; B sürücüsü de A sürücüsü gibi davranacaktır.
*Boot Up Floppy Seek: Eğer bu ayar [Enabled] konumuna getirilirse, BIOS disket sürücünüzün 40 veya 80 izli olup olmadığını kontrol eder. Sadece başlangıçta bu kontrol yapılır. [Disabled] ederseniz, sistem çalıştığı esnada, kafası estikçe disket sürücüyü kontrol edebilir. Dolayısıyla bu ayar [Enabled] konumunda kalmalıdır.
*Boot Up Numlock Status: Bu ayar aktif hale geldiğinde [Enabled], açılışta otomatik olarak Num Lock'u açar. [Enabled] olarak kalmasını öneririz.
*Gate A20 Option: Bu ayar ile A20 kapısının nasıl işleneceğini belirler. A20 kapısı, 1 MB'tan büyük bellekleri adreslemek için, önceden klavyelerde kullanılan bir aygıt idi. Þu anda anakartlar bu özelliği kendi üzerilerinde taşımaktadır. Bu ayarı önerilen seçenekte bırakmak faydalı olacaktır.
*Typematic Rate Setting: [Enabled] konumundaysa, aşağıdaki iki ayarı değiştirebilirsiniz.
*Typematic Rate: Basılı tutulan klavye tuşlarını sistemin algılama hızını belirler. Örneğin, 6 seçiliyse, bir tuşu basılı tuttuğunuzda saniyede 6 karakter yazar.
*Typematic Delay: Bir klavye tulu basılı tutulduğunda, ilk karakterin görüntülenmesi ile ikinci karakterin görüntülenmesi arasındaki gecikme süresini belirler. Bu ayar 250, 500, 750 ve 1000 milisaniye olarak seçilebilir.
*Security Option: BIOS'a şifre koyduğunuzda, güvenlik sorgulamasını nerede yapacağını buradan seçiyorsunuz. Örneğin [Setup] ayarı seçildiğinde, BIOS'a şifre koysanız bile, sistem normal bir şekilde açılacak ama BIOS Setup'a girdiğinizde şifre isteyecektir. Aynı şekilde, [System] ayarı seçilirse, şifre sorgulaması açılışta da yapılacaktır. İlerleyen bölümlerde , sisteme nasıl şifre koyacağınızı anlatacağız.
*OS Select for DRAM > 64 MB: Eğer 64 MB'dan fazla bellek ile IBM'in OS/2 işletim sistemini kullanıyorsanız, bu ayarı [Enabled] konumuna getirmelisiniz. Aksi takdirde, [Disabled] konumunda olmalıdır.
*Video BIOS Shadow: [Enabled] konumunda iken, Ekran Kartının BIOS bilgilerini RAM'a aktararak, bu bilgilere hızlı ulaşımı sağlar.
*xxxxx - xxxxxx Shadow:Sisteminize taktığınız diğer ROM'a sahip kartların ROM bilgilerini RAM'a aktarmak için kullanılan ayardır. Bu işlemi yapabilmek için, kartların bulunduğu adresleri bilmeniz gerekiyor. Ayrıca, her ROM'un belleğe aktarımı, 640K ile 1024K arasında bir bellek alanı tükettiğinden, bu ayarların hepsinin [Disabled] konumunda olması önerilir...

ADVANCED CHIPSET FEATURES

Bu bölümde, ana kartınızın ve sistemi oluşturan parçaların kritik özellikleri hakkında oynamalar yapacağınız bölüm. Çoğu değer, varsayılan ayarlarında bırakılmalı. Eğer yanlış bir ayar yapılırsa, sistemde stabilite sorunları vs. baş gösterebilir.

*SDRAM Configuration: SDRAM Modüllerinizi hızlarını ve özelliklerini bu menüden ayarlayabiliyorsunuz. [By SPD] ayarına getirirseniz, bellek modülünüz üzerinde bulunan SPD (Serial Presence Detect) entegresi tarafından sağlanan bilgiler eşliğinde, kullandığınız bellek zamanlamaları belirleniyor. Award Moduler BIOS'da bu ayar yok. Dolayısıyla aşağıda açıklayacağımız bölümlerde, Bellek ayarlarını değiştirecekseniz, çok dikkat etmeniz gerekiyor. Award Medallion BIOS'da var. Eğer bu ayarı [User Define] yaparsanız, aşağıdaki ayarlar aktif olacak ve bellek zamanlamalarını siz kendiniz ayarlayabileceksiniz.
*SBank x/x+1 DRAM Timing: Güncel VIA yongasetli anakartlarda bulunan bu seçenek, farklı DIMM slotlarına taktığınız bellekler için, farklı farklı zamanlamalar atayabiliyorsunuz. Bu ayar normalde, [10ns] modunda geliyor ve bu ayarlarda sorun yaşamıyorsunuz. Belleğinizin üzerinde yazan verilere göre ve bulunduğu DIMM slotuna göre, erişim süresi ayarlarını buradan değiştirebilirsiniz.
*SDRAM Cycle Length: İşte bellek performansınızı etkileyecek bir ayar. Varsayılan olarak [3] ns şeklinde geliyor. SDRAM Cycle Length, kabaca, bilgisayarınız bellekte bir arama emri verdikten sonra bu bilginin aranmasına kadar geçen gecikme süresine denir. Düşük olması daha iyidir. Kaliteli belleklerde bu süre 2 ns olduğundan, belleklerinizin üzerinde yazanlara göre, bu ayarı 2 ns yapmanız önerilir. Eğer stabilite sorunları yaşarsanız, tekrar [3] ayarına getirin.
*SDRAM RAS to CAS Delay: SDRAM aktif komutu ile oku/yaz komutu arasında geçen gecikmedir. Not: Bu ayar AWARD Moduler BIOS'da kullanılmamaktadır. AWARD Medallion BIOS'da bulunmaktadır.
*SDRAM RAS Precharge Time: Bu ayar, SDRAM'ın görevsiz kaldığı zamandan, komut gelene kadar geçen zamanı kontrol eder. Normalde 3 ns şeklinde kalmalıdır.
*SDRAM Cycle Time: Bu ayar, SDRAM parametreleri olan Tras ve Trc yönetimi için kullanılır. Tras, SDRAM'ın aktif komutu ile hazır olma durumuna geçene kadar gereken minimum saat vuruş sayısı kontrol eder. Trc ise, SDRAM'ın aktif olması ile tekrar aktif olması için gereken minimum saat vuruşu sayısını belirler. Bu ayarları anakartınız kitapçığında tavsiye edilen şekilde kullanmanızı öneriyoruz.. NOT: Bu ayara, AWARD Medallion BIOS'da rastladık.
*DRAM Clock: Kullandığınız belleğin çalışma hızını bu ayar ile belirleyebilirsiniz. Bu ayar Güncel VIA yongasetli anakartlarda bulunuyor. Bu ayar ile, belleklerinizi, sistem çalışma hızıyla asenkron çalıştırabileceksiniz. Örneğin Celeron işlemci kullandığınızda, normal de sistem hızı 66 MHz'dir. Bu ayar normalde [HostCLK] modunda geldiğinden, bellekleriniz de 66 MHz'de çalışacaktır. Fakat bu ayarı, [HostCLK+33MHz] moduna getirirseniz, bellekleriniz 33 MHz daha hızlı yani 100 MHz de çalışmaya başlayacaktır. Aynı şekilde, 100 MHz sistem veriyolu hızı ile çalışan bir işlemci kullandığınızda, [HostCLK+33MHz] moduna geçtiğinizde bu sefer bellekleriniz 133 MHz'de çalışacak ve belleklerinizden maksimum performansı alacaksınız. [HostCLK-33MHz] ayarını seçerek ise, belleklerinizi 66 MHz de çalıştırabilirsiniz. 133 MHz sistem veriyolu hızında çalışan bir işlemci kullandığınızda, bellek hızınızı artık daha fazla arttıramıyorsunuz ve seçenek olarak sadece [HostCLK ve [HostCLK-33 MHz] kalıyor. NOT: Bu ayar, güncel VIA yongasetli anakartlarda bulunmaktadır. Yukarıda bahsettiğimiz ayar, AWARD Medallion BIOS'a "System/SDRAM Frequency Ratio" şeklinde aktarılmış. Burada ise, oran seçiyoruz. Örneğin, 100 MHz'lik bir işlemci kullandığımızda, bu ayarı 4/3 moduna getirirsek, 133 MHz de çalışmış olacağız. "Bellek çalışma hızı = FSB X Seçtiğiniz Oran" şeklinde bir formül çıkarmak mümkün.
*Memory Hole (Memory Hole At 15M-16M): Bu ayar, bazı ISA genişleme kartlarının performanslarını arttırmak için ihtiyaç duyduğu adres boşluğunu ayırmaya olanak tanır. Adres boşluğunu belli bir ayara getirirseniz, bu seçilen bellek boşluğu sistem için kullanılamaz olacaktır. Genişleme kartları sadece 16MB'a kadar belleğe erişebilir. AWARD Moduler BIOS için Seçenekler: [Disabled] [15M-16M], AWARD Medallion BIOS için Seçenekler: [Enabled] [Disabled]
*P2C / C2P Concurrancy: Bu ayar, bellek/işlemci/PCI komutlarının uyuşması için konulmuştur. [Enabled] konumunda bulundurulması önerilir.
*Fast R-W Turn Around: DRAM için hızlı yazma/okuma döngüsünü aktivite etmek için kullanılır. Varsayılan ayar olan [Disabled]'da kalması tavsiye edilir.
*System BIOS / Video RAM Cacheable: Anakart BIOS bilgilerini belleğe atıp atmayacağını kontrol etmek içindir. Daha önce bahsedilen, Video ROM BIOS Shadow'un aksine, Ekran kartının belleklerinde (ROM'unda değil) olan bilgiyi belleğe aktarıp aktarmayacağını belirlemeniz içindir. Bu şekilde, ekran kartınızda bir performans artışı yaşamanız mümkün. İki ayarı birden [Enabled] konumuna getirmenizde fayda var.
*AGP(Graphics) Aperture Size: AGP grafik kartı tarafından kullanılabilecek Sistem Belleğini belirlemeniz içindir. Normal olarak, 64MB seçilidir. Bu ayarda kalmasının bir mahsuru yok.
AGP-4X Mode: AGP-4X destekli bir ekran kartı kullanıyorsanız, bu ayarı [Enabled] durumuna getirin. AGP-2X destekli bir ekran kartınız var ise, stabilite problemleri yaşamamak için [Disabled] konumuna getirmeniz mantıklı olacaktır.
AGP Driving Control: AGP çalışma ayarlarını kontrol etmekte kullanılan bir ayar. [Auto] seçeneğinde bırakmanız faydalı olacaktır.
*AGP Fast Write: Bu ayar ile, Fast Write özelliğini açarak, ekran kartı performansınızda bir artış edebilmeniz mümkün. Fast Write modunun özelliği , bilgiyi işlemciden direkt AGP veriyoluna aktarması. Araya sistem belleğini katmıyor. Bunda dolayı, performans artışı söz konusu olabilir.
*On Chip USB: Eğer sisteminizde USB aygıt var ise, bu ayarı [Enabled] yapın. Eğer yok ise [Disabled] yapabilirsiniz. AWARD Medallion BIOS'da bu ayar biraz geliştirilmiş bir şekilde sunuluyor. Seçenekler için sunulan [Auto] modu, sisteminizde USB aygıt olup olmadığını kendisi kontrol ediyor ve ona göre USB özelliğini devre dışı bırakıyor veya etkinleştiriyor. Ama USB aygıt kullanıyorsanız bu ayarın [Enabled] kalması mantıklı olacaktır.
*USB Keyboard Support: Eğer USB Klavye kullanıyorsanız, bu ayarı [Enabled] konumuna getirin.
*CPU to PCI Write Buffer: [Enabled] konumuna getirildiğinde, PCI veriyoluna 4 dize değerine kadar bilgi, işlemci kullanılmadan yazılabilir. Eğer [Disabled] konumuna getirilirse, direkt yazma olayı kullanılmaz ve PCI veriyolu "ben veri almaya hazırım" sinyali verene kadar işlemci okuma devri tamamlanmaz. [Enabled] ayarında olmasını tavsiye ederiz.
*PCI Dynamic Bursting: [Enabled] konumunda iken, tek komut ile çok fazla bilgi PCI veri yoluna aktarılmak istendiğinde, bu özellik devreye girerek performans arttırmaya yarıyor. Bu ayarın, [Enabled] modunda olmasını tavsiye ediyoruz.
*Memory Parity/ECC Check: Kullandığınız belleklerin hata bulma ve düzeltme özelliği var ise bu ayarı [Enabled] konumuna getirmelisiniz.
*In Order Queue Depth: Yeni anakartların bazılarında bulunan bu ayar, performans açısından önemli. Bu ayar ile, CPU komutları işlemden önce kaç tane komutun kuyruğa alınabileceği ayarlanabiliyor. İki seçenek var. [1] ve [4]. [4] olarak bırakmanız performansı arttıracaktır Fakat biraz önce de işaret ettiğimiz gibi, bu ayar her anakartta bulunmuyor.
*IHigh Priority PCI Mode: Asus CUSL2'de rastladığımız bu ayar [Enabled] konumuna getirilirse, 1. PCI Slota daha fazla öncelik tanınacak ve IEEE1394 kartı gibi bol miktarda veri bant genişliği isteyen donanımlarda performans arttırabilecek.
*Diğer Ayarlamalar: Advanced Chipset Features bölümünde bulunan: - PCI Master 0 WS Write - PCI Delay Transaction - PCI #2 Access #1 Retry - AGP Master 1 WS Write - AGP Master 1 WS Read ayarlarını, anakartınızın kitapçığında önerilen değerlere getirerek kullanın. Önemli olan ve değiştirebileceğiz ayarları biz yukarda belirttik. i815/i815E yongasetli anakartlarda, entegre edilmiş grafik çekirdeği olduğunda, bu grafik çekirdeği ile ilgili ayarları yapabilmeniz mümkün. Bu ayarların bir kısmı, AIMM (AGP Inline Memory Module) kartını takınca ortaya çıkıyor. Örneğin Display Cache ayarları AIMM kartı kullanmazsanız ortaya çıkmıyor. Tabii ki bu ayarları yapabilmeniz için entegre grafik çekirdeğini kullanmak gerekiyor...

FDİSK Nedir?

DOS ortamında çalışan ve sabit diskte C: D: E: gibi bölümlemeleri yapabilmek için kullanılan ve bölümlerin FAT16 ve FAT32 olarak kullanılabilmesini sağlayan bir programdır. DOS ortamında çalışmasının nedeni, tek disketle giriş yapılabilen DOS ortamında kolayca çalıştırılabilmesinden kaynaklanmasıdır. Böylece Windows gibi bir işletim sisteminin var olmasına gerek kalmadan sabit diskteki gerekli düzenlemeler yapılabilmektedir. FDISK yapılırken belirlenecek olan boyut, aynı zamanda bölümlemenin FAT16 ya da FAT32 olarak kullanılmasını belirleyecektir. FDISK yapılarak varolan bir bölümdeki bilgilerin değiştirilmesi durumunda, bilgilerin hepsi yok olacaktır. Bu da FDISK'in ciddiye alınması gerektiğini gösteren en güzel örnektir.

Sabit Disk
Sabit Disk'e yakın bir inceleme yapıldığında iki farklı mimari görülebilir. Bunlardan ilki "Primary Partition" olarak bilinen C: sürücüsünün bulunduğu ve bilgisayar ilk açıldığında sabit diskte okunacak ilk bölümlemedir. Diğer mimariyse "Extended Partition" denilen ve C: den sonraki bölümlerin oluşturulmasında kullanılan bölüm ya da bölümlerdir. Extended Partition altındaki bölümlere verilen isim de "Logical Drive"'dir. Extended Partition için oluşturulan bölüm, daha küçük bölümlere bölünerek birden fazla olabilecek şekilde kullanılabilmektedir. Örnek vermek gerekirse 4 GB büyüklüğünde olan bir sabit diskin C: bölümlemesini, yani Primary Partition'i 2 GB, diğer geriye kalan 2 GB'yi de Extended Partition altında ayrı ayrı 1'er GB olarak tanımlamak mümkün olabilmektedir. Bu şekilde C: sürücüsünün yanında, 1 GB boyutunda D: sürücüsü ve yine 1 GB boyutunda da E: sürücüsü yaratılmış olunacaktır.

Adım Adım FDİSK
FDISK, DOS ortamında çalışmasına rağmen Windows içinden de kullanılabilmektedir. Varolan bölümlemelerin silinmesi ve tekrar oluşturulmasını adım adım burada gerçekleştireceğiz. Yaşanan CIH virüsü trajedisinden sonra kaybolan bölümlemeleri tekrardan oluşturmak için FDISK yapılması bir zorunluluk halini almıştır.

1. FDISK'e girildiğinde bir soruyla karşılaşılır. Bu sorunun amacı şudur: 2 GB'tan büyük bölümleme desteği istiyor musunuz? Diğer bir değişle FAT32 desteği istiyor musunuz? Y harfine ya da E harfine basılırsa FDISK bu desteği verecektir. N ya da H harfine basılırsa FDISK bölümlemeleri FAT16 olarak yapacaktır.

2. Bir sonraki işlem -eğer birden fazla sabit disk bulunuyorsa- hangi sabit disk'te işlem yapılacağının seçilmesi olmalıdır. Eğer bu seçeneğe girilmezse, FDISK varsayılan değer olarak ilk sabit diski seçecektir. Sabit Disk seçimi için 5'e basılmalıdır. Varolan disklerden 1. ya da 2. seçilerek o sabit disk üzerinde değişiklik yapılabilir.

3. Eğer varolan bölümlemeler silinmek istenip tekrardan oluşturulmak isteniyorsa, 3 seçeneğiyle silme mönüsüne giriş yapılmalıdır. Burada birkaç seçenekle karşılaşılacaktır. Bunlardan ilki Primary Partition'in silinmesi içindir. 2. seçenek Extended Partition'in silinmesi için kullanılır. Ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta, ilk önce Logical Drive'larin tamamen silinmesi, daha sonra da Extended Partition'in silinmesidir. Logical Drive'lar silinmeden Extended Partition'i yok edebilmek imkansızdır. Son seçenek olan 4'se DOS tarafından görülemeyen bir bölümlemenin yok edilmesidir.

4. Bölümler silindikten sonra yeni bölümlemelerin oluşturulması gerekmektedir. Bu bölümlerin ilki Primary Partition olacaktır. Primary Partition C: anlamına gelmektedir. Ana mönüden 1'e basılarak bölümleme oluşturma mönüsüne girilir. Buradan tekrar 1'e basılarak Primary Partition oluşturulur. Oluşturulacak bölümlemede sabit disk'in istenilen kadar olan bölümü Primary'e atanır. Bu alan yüzde yüz olarak belirtildiğinde Extended Partition oluşturulmaya gerek kalmaz. Ancak belirtilecek bir yüzdeyle ya da MB cinsinden bir değerle Primary Partition'i oluşturmak mümkündür.

5. Primary Partition oluşturulduktan sonra geri kalan kısımla Extended Partition oluşturulur. Aynı şekilde Extended Partition'in yüzdesi de belirtildikten sonra, logical drive oluşturulabilmektedir.

6. Logical Drive'lar oluşturulmadan önce Extended Partition'in mutlaka oluşturulmuş olması gerekmektedir. Oluşturulan logical drive'lar birden fazla olarak oluşturulabilmektedir. Burada belirtilecek yüzde ya da MB alanı, o bölümlerin sürücülerini ve MB alanlarını belirleyecektir.

7. Bütün bölümler oluşturulduktan sonra Ana mönüden 4. seçeneğe girilerek oluşturulan bölümlemeler görülebilmektedir. Eğer bir hata yapıldıysa düzeltme yapmak için geç kalınmamıştır. Silme işlemi gerçekleştirilir ve yeniden oluşturulabilir.

8. Bölümlemeler oluşturulduktan sonra yapılması gereken başka bir işlem de, Primary Partition'in aktif hale getirilmesidir. Aktif hale gelmesinin sebebi sabit disk ilk açıldığında bilgisayarın ilk okuması gereken yerin seçilmesi anlamına gelmektedir. Bunu yapmak için Ana mönüden 2. seçeneğe gelinerek Primary Partition aktif hale getirilir.

9. Yapılan bütün değişiklikler FDISK programından çıkıldığında kaydedilir. Ancak yeni bölümlemelerin devreye girebilmesi için bilgisayarın kapatılıp açılması gerekmektedir. Tüm değişiklikler bilgisayar açıldığında yapılmış olacaktır.

Dikkat Edilecek Noktalar:
Bütün bölümlemeler silinip yeni bölümlemeler oluşturulursa ve devreye girmesi için bilgisayar kapatılıp tekrar açılırsa, sistemde herhangi bir formatlanmış bölümleme bulunmayacağı için bilgisayar açılmayıp, sistem boot hatası verecektir. Bu durum göz önünde bulundurularak sistemi açabilmek için bir açılış disketi hazırlanmalıdır. Disketle DOS ortamına geçiş yaptıktan sonra FORMAT c: /s komutu ve parametresi yazılarak ilk açılış bölümlemesi olan c: sürücüsü formatlanır ve bilgisayar disketsiz olarak açılabilecek duruma getirilir.

- Primary Partition'ın aktif yapılmaması durumunda bilgisayar hangi bölümlemeyi açılış bölümlemesi olarak göreceğini bilmeyeceğinden, format atılmış ve açılışa hazır bir sürücü olsa bile, açılmada problem yaşanacaktır. Bölümlemenin aktif hale getirilmesiyle bir problem yaşanmayacaktır.

- FAT16 ve FAT32 kullanımını baştan ayarlamak kullanıcının elindedir. 2 GB'den büyük bölümlemeler oluşturmayarak bölümler FAT16 olarak kullanılabilir. 2 GB'yi aşan bölümlemelerde zorunlu olarak FAT32 kullanılacaktır. Bölümlemesini FAT16 olarak formatlamak isteyen bir kullanıcı, bölümleme boyutunu 2 GB altında tutarak ve atacağı formatı Windos ws ortamindan degil, DOS ortamindan atarak gerekeni bilecektir.

- FDISK, dikkatle kullanmasi gereken bir programdir. Yapılacak hatalar önemli bilgilerin yok olmasına neden olacak ve geri getirilmesi zor ortamlar oluşturacaktır.

- Master Boot Record (MBR), sabit disk ilk açıldığında bilgilerin depolandığı küçük bir bölümdür. Lilo (Linux Loader) gibi bazı programlar MBR'ye yerleşerek birden fazla işletim sisteminin seçimini gerçekleştirebilmektedir. Linux'e mi yoksa Windows'a mı geçileceği bu program sayesinden gerçekleşmektedir. Master Boot Record'u silebilmek için FDISK programı kullanabilmektedir. FDISK /mbr yazıldığında Master Boot Record'da bulunan tüm bilgiler silinebilir.

- FDISK programı DOS ortamında çalışan bir programdır. Ancak Windows ortamında da aynı verimlilikle çalışabilmektedir. Örneğin Windows'dan tüm bölümleme işlemleri FDISK ile gerçekleştirildikten sonra, bilgisayar kapatılıp açılarak gerekli değişiklikler meydana getirilebilir

Bir bilgisayarın yavaşlamasının farklı sebepleri vardır. Yetersiz disk alanı gibi basit bir problem olabileceği gibi, virüs veya casus yazılımlar gibi uç noktada problemler de olabilir. Bunu öğrenmenin en iyi yolu adım adım bu etkenleri elemek olacaktır.

Çok fazla yazılım

Çoğu PC’nin karşılaştığı bu problem, arka planda çalışan çok sayıda program yüzünden ortaya çıkar. Bu yazılımların her biri bellek ve işlemci gücü harcar. Bilgisayarınızın belleği ne kadar fazla olursa, programların yüklenme ve çalışması için gereken süre azalacaktır. Daha fazla programı aynı anda çalıştırabilmeniz de bu sayede mümkün olur.

PC’niz açıldığında bu kadar çok yazılım nasıl yükleniyor olabilir? iTunes, QuickTi-me Real Player, Microsoft Office veya Adobe Reader gibi bazı yazılımlar kurulurken, arka planda çalışan araçları da kurarlar. Bu araçlar asıl yazılımın bazı eklentilerinin bellekte saklanmasını sağlayarak daha hızlı yüklenmesini sağlar.

Bu araçların açılışta çalışmasını önlemenin üç yolu var. İlki en basit yol, fakat geçici bir çözüm sağlıyor. Görev çubuğundaki ikona sağ tıklayarak programdan çıkabilirsiniz. Ancak bunu PC’niz her açılışında yinelemeniz gerekiyor.

Diğer bir yol ise ikona çift tıklayarak programın çalışmasını sağlamak. Daha sonra Options, Preferences veya Settings adıyla erişilebilen seçeneklerden otomatik başlamayı kapatabilirsiniz. Böylece açılışta bu programlar sizi rahatsız edemez.
Bazı yazılımlar ise başlangıçta çalışma durumunun doğrudan ayarlanabilmesine izin vermez. Bu durumlarda gelişmiş taktikler kullanarak bunu önleyebilirsiniz.

Sırasıyla Başlat ve Çalıştır’ a tıklayın. Buraya msconfig yazarak çalıştırın. Başlangıç sekmesinde açılışta çalışmasını istemediğiniz programların adının yanındaki işareti kaldırarak sisteminizi yeniden başlatın.

Yetersiz bellek

Eğer Word, Internet Explorer, Photoshop, MSN Messenger gibi yazılımları 128 MB belleğe sahip bir bilgisayarda aynı anda çalıştırırsanız, bilgisayarınız yavaşlığıyla size kabus yaşatabilir. Hatta PC’nizin kilitlendiğine bile şahit olabilirsiniz. Bu durumda daha fazla belleğe ihtiyaç duyarsınız. Size tavsiyemiz en az 256 MB belleğe sahip bir bilgisayar kullanın.

Yetersiz disk alanı

Sistemi yavaşlatan sebepler arasında bellek kadar önemi olan bir faktör de disk alanıdır. Eğer işletim sisteminiz sürekli olarak yetersiz sanal bellek hatası veriyorsa, bilgisayarınız geçici dosyaları saklamak için sabit diskinizi kullanıyor demektir.Windows yetersiz alan hatası verir, çünkü etkili bir şekilde çalışabilmek için geniş bir disk alanına ihtiyaç duyar. Windows’un gerektirdiği bu alana sanal bellek adı veriliyor.

Eğer bol boş alana sahip bir sabit diskiniz olmasına rağmen bu tip bir hata alıyorsanız, tüm verilerin ana diske yazılması sorun olabilir. Windows’un kurulu olduğu C: sürücüsü program dosyalarını depoladığı gibi sanal belleğe de ev sahipliği yapar. Eğer C: sürücünüze kişisel dosya, resim ve videolarınızı saklamaz ve sürücüde daha fazla boş alan kalmasını sağlarsanız, bu problem ortadan kalkar.

Daha iyi bir alternatifse tüm dosyalarınızı ikinci bir disk bölümünde saklamaktır. Örneğin D: sürücüsünde saklayarak, C: sürücüsünü rahatlatabilirsiniz. Ancak bunun için sabit diskinizde birden fazla bölüm olması gerekir. Bunu kontrol etmek için Bilgisayarım’ı açarak kaç tane sabit disk bölümü veya sabit disk olduğunu görebilirsiniz. Eğer iki ve fazla sürücü ikonu yer alıyorsa verilerinizi buraya aktarabilirsiniz. Eğer yeterli alanınız yoksa daha büyük bir sabit disk almaktan başka şansınız yok.

C: sürücüsünde alan kaplayan dosyaları ararken Belgelerim içerisindeki dosyalara bakmayı unutmayın. C: sürücüsünde yer alan Belgelerim klasörünü, aşağıdaki yöntemle başka bir sürücüye aktarabilirsiniz.

1- Belgelerim klasörüne sağ tuşla tıklayın ve Özellikler’e tıklayın.
2- Hedef klasör yeri altında, Taşı ya tıklayın ve yeni yerleşim bölgesini seçin. Yeni klasör oluştur’a tıklayarak Belgelerim adlı bir klasör oluşturun ve OK kutusuna tıklayın.
3- Karşınıza gelen uyarı penceresinden işleme onay vererek dosyalarınızın yeni sürücü veya klasöre taşınmasını sağladınız. Artık Belgelerim klasörünüz istediğiniz yeni yerde.

Gereksiz programları kaldırın

Sisteminizde kurulu olan çok sayıda program bilgisayarınızı yavaşlatabilir. Farklı ekran koruyucular, programların deneme sürümleri, kurulum için bizi cezp edebilir. Ancak kullanmadığınız programları sisteminizden kaldırmayı unutmayın. Belirli bir programı sistemden kaldırmak için, Kontrol Paneli altından Program Ekle/ Kaldır ikonuna tıklayın.

Sabit diski birleştirin

Disk birleştirme özelliği, sabit diskin üzerinde farklı yerlerde parça parça saklanan dosyaları birleştirerek, bu dosyalara daha hızlı erişilmesini sağlar. Sık kullanılan dosyalar daha kolay parçalanarak sabit diskinize dağılır. Bu da dosyanın yeniden çalıştırılması esnasında PC’nizin yavaş işlemesine sebep olur.Windows Disk Birleştiricisi bu konuda yardımınıza koşarak, bu dosyaların tek parça halinde saklanabilmesini sağlar. Sık bilgisayar kullanıyorsanız, sabit diskinizi haftada bir birleştirmenizde fayda var.

Virüsler, casus yazılımlar

Bilgisayara virüs veya casus yazılımların girmesi hoşnutsuz bir durumdur ve ne yazık ki bela yaratmak dışında bir işlevi yoktur. Bu yazılımlar dosyalarınızı çalışmaz hale getirebilir, silebilir veya sisteminizi yavaşlatabilir. Norton gibi bir anti virüs yazılımı ve Microsoft AntiSpyware gibi bir casus yazılım temizlik aracı kurmak işinize yarayacaktır.

En hızlı ne kadar hızlı?

Gün geçtikçe daha hızlı bilgisayarlar piyasaya çıkıyor. Bunun sebebi, daha etkili bilgi işlem gücüne duyulan ihtiyaç. Ancak gereksiz harcama yapmak istemiyorsanız, yeni donanım satın almadan önce ihtiyaçlarınızı belirlemelisiniz. Hızlı bir işlemci video işleme için işinize yarayabilirken, yeni bir ekran kartı oyun keyfinizi artıracaktır. Daha fazla bellek ise genel performansı etkiler.

Gerek duymadığınız hız için harcama yapmanız çok mantıklı değil, her zaman daha hızlı bilgisayarlar varolacaktır fakat bu gerçekten ihtiyaç duyduğunuz şey olmayabilir. Daha da önemlisi, PC’niz yavaşlaması ihtiyaçlarınız arttığı anlamına da gelebilir....