1993 yılı Krisalis yapımı Arabian Nights oyunu amiga da çok satılan oyunlardan biri olmuştu. Oyun iki disketten oluşmaktaydı.
İlerlemeli platform oyunu Arabian Nights ta paraları toplarayak çıkan engelleri aşarak bölümleri tamalamak gerekiyor. Mitolojik tema üzerine kurulu bu eğlenceli oyunun müzikleride oldukça etkileyici.
Diyot Nedir?
Diyot, elektrik akımının sadece bir yönde geçmesini sağlayan iki uçlu bir bileşendir. Yarı iletken malzemelerden yapılır ve genellikle silisyum kullanılır. Temelde, diotlar polarize bir yapıya sahiptir:
Anot (pozitif uç): Akımın girdiği uç.
Katot (negatif uç): Akımın çıkacağı uç.
⚙️ Diyot Nasıl Çalışır?
Bir diyot, PN birleşiminden oluşur. Bu birleşim, P-tipi (pozitif) ve N-tipi (negatif) yarı iletkenlerin birleşimidir:
P-tipi yarı iletken, fazla pozitif yük taşıyan (delik) taşıyıcılar içerir.
N-tipi yarı iletken, fazla negatif yük taşıyan (elektron) taşıyıcılar içerir.
Bu iki tip yarı iletken birleştiğinde, bir elektriksel boşluk (boşluk bölgesi) oluşur. Bu bölge, diyotun ana işlevini belirler. İleri Bağlantı (Forward Bias):
Diyotun anodu pozitif, katodu negatif bağlanırsa, elektronlar N-tarafından P-tarafına doğru hareket eder. Bu durumda diyot açılır ve akım geçişine izin verir.
Ters Bağlantı (Reverse Bias):
Diyotun anodu negatif, katodu pozitif bağlanırsa, elektronlar ters yönde hareket eder. Bu durumda diyot kapanır ve akımın geçmesine engel olur.
? Diyot Özellikleri:
Yönlü Akım Geçişi: Diyot sadece ileri yönde akıma izin verir, ters yönde akım geçişine izin vermez.
Düşük Gerilimle Açılma: Diyot, ileri yönde çok az bir gerilim ile açılır. Bu gerilim genellikle 0.7V (silisyum diyotlar için), 0.3V (galyum arsenit diyotlar için) civarındadır.
Düşük Gerilimle Kapanma: Ters yönde diyot, yüksek gerilim olsa bile, akım geçişini engeller (yani diyot ters yönde açılmaz).
⚡ Diyot Çeşitleri:
Tek Yönlü Diyotlar:
Standart Diyotlar: Genellikle doğrultma devrelerinde kullanılır.
Zener Diyot: Ters yönde belirli bir gerilimde çalışmaya başlar ve voltaj regülasyonu için kullanılır.
Işık Yayan Diyotlar (LED):
Bu diyot türü, akım geçtiğinde ışık üretir. LED'ler, düşük güç tüketimi ve uzun ömürleri ile bilinir.
**Diyotlar ve Frekans Zarfı:
Schottky Diyot: Yüksek hızlı anahtarlama ve düşük gerilim düşüşü sağlar, özellikle frekans yüksekliği gereken devrelerde kullanılır.
Varaktör Diyot:
Değişken kapasite sağlar, genellikle frekans ayarlama ve osilatör devrelerinde kullanılır.
? Diyot Nerelerde Kullanılır?
Doğrultma Devreleri (Rectifiers):
Alternatif akımı (AC) doğru akıma (DC) çevirmek için diyotlar kullanılır. Köprü doğrultma devresinde dört diyot birleştirilir.
Koruma Devreleri:
Diyot, ters akıma karşı devreyi korumak için kullanılır. Örneğin, akü devrelerinde ters akım koruması sağlanabilir.
Zener Diyotlarla Voltaj Regülasyonu:
Zener diyotlar, sabit bir voltaj değeri sağlamak için kullanılır. AC adaptörlerinde genellikle bulunurlar.
LED'ler ile Aydınlatma:
Işık Yayan Diyotlar (LED), düşük enerji tüketimi ile ışık üretir. Ekranlar, göstergeler, yazıcılar gibi cihazlarda kullanılır.
Frekans Ayarlama:
Varaktör diyotlar, frekansların ayarlandığı radyo ve osilatör devrelerinde kullanılır.
? Bir Örnekle Açıklayalım:
Bir doğrultma devresi düşünelim. Bu devre, alternatif akımı (AC) doğru akıma (DC) dönüştürmek için diyotları kullanır:
Alternatif akım, her iki yönde değişen akımdır.
Diyotlar, yalnızca pozitif yöndeki akımın geçmesine izin verir.
Sonuç olarak, devrede sadece pozitif yönde bir akım geçer ve böylece doğru akım (DC) elde edilir.
Direnç Nedir? Direnç ®, elektrik akımına karşı gösterilen engeli ifade eder ve birimi Ohm (Ω)'dur. Temelde, bir iletkenin elektrik akımına karşı gösterdiği direnç olarak tanımlanabilir.
Elektrik devresinde direnç, akımın geçişini engelleyen bir bileşendir.
Elektronlar bir iletken (örneğin bakır tel) içinde hareket ederken, bu hareketi direnç zorlaştırır.
⚙️ Direncin Çalışma Prensibi:
Elektrik akımı, serbest elektronların iletken içinde hareketiyle oluşur. Bir iletkenin içinde direnç varsa, bu serbest elektronların hareketini zorlaştırır.
Direnç elektronların çarpışması sonucu oluşur. Elektronlar hareket ederken, atomlarla çarpışırlar ve bu çarpışmalar sonucu enerjilerini kaybederler. Bu kayıp genellikle ısı olarak dışarıya atılır.
? Ohm Kanunu:
Direncin çalışma prensibini daha iyi anlamak için Ohm Kanunu çok önemlidir. Ohm Kanunu, bir devredeki elektriksel ilişkileri anlatan basit bir formüldür:
V=I×RV = I \times RV=I×R
V: Gerilim (Volt, V)
I: Akım (Amper, A)
R: Direnç (Ohm, Ω)
Bu formül, bir devredeki gerilim, akım ve direncin birbirine nasıl bağlı olduğunu gösterir:
Eğer bir devredeki direnç artarsa, akım azalır.
Eğer gerilim artarsa, akım da artar.
?️ Direnç Çeşitleri:
Sabit Dirençler: Değişmeyen bir direnç değeri vardır. Çoğunlukla renk kodları ile değerleri belirlenir.
Potenziometreler (Ayarlanabilir Direnç): Direncin değeri ayarlanabilir. Ses açma kısımları ve bazı ayar devrelerinde kullanılır.
Termistörler: Isı ile değişen dirençlerdir. Sıcaklık arttıkça direnç değeri değişir. Örneğin, sıcaklık sensörlerinde kullanılır.
LDR (Işıkla Değişen Direnç): Işık yoğunluğu arttıkça direnç değeri değişir.
? Direncin Hayatımızdaki Rolü:
Isı Üretme: Elektrik enerjisinin bir kısmı direnç sayesinde ısıya dönüşür. Bu özellik, elektrikli ısıtıcılar, fırınlar ve lambalar gibi cihazlarda kullanılır.
Elektrik Akımını Sınırlama: Elektronik devrelerde akımın fazla gitmesini engelleyerek, devrelerin zarar görmesini önler.
Sinyal Filtreleme: Ses devrelerinde veya telekomünikasyon sistemlerinde direnç, istenmeyen frekansların engellenmesine yardımcı olur.
? Bir Örnekle Açıklayalım:
Bir devrede bir pile bağlanmış bir ampul olduğunu düşün. Ampulün ışık vermesi için, akımın geçmesi gerekir. Eğer devrede direnç eklersek:
Direnç, akımın şiddetini düşürür, yani ampulün ışık şiddeti azalır.
Direncin değeri büyüdükçe, daha az akım geçer ve ampul daha loş ışık verir ya da hiç ışık vermez.
? Direncin Kullanıldığı Yerler:
Elektronik Devreler: Akımı sınırlamak ve dengelemek için direnç kullanılır.
Isıtıcılar ve Lambalar: Elektriksel enerjiyi ısıya dönüştürmek için direnç kullanılır.
Akıllı Cihazlar: Sinyal işleme, güç kontrolü ve zamanlama devrelerinde dirençlerden faydalanılır.
Kondansatör Nedir? Kondansatör, iki iletken plaka arasına yerleştirilmiş yalıtkan (dielektrik) bir malzeme ile yapılır. Bu iki plaka arasına elektrik yükü depolanır.
? Ne İşe Yarar?
Elektrik yükü depolamak
Filtreleme (dalgalı akımı düzleştirmek)
Zamanlama devrelerinde gecikme yaratmak
Güç kaynağındaki voltaj dalgalanmalarını yumuşatmak
Sinyal geçişini kontrol etmek (AC geçer, DC geçemez)
⚙️ Nasıl Çalışır?
Kondansatöre bir gerilim (voltaj) uygulandığında, plakaların biri pozitif, diğeri negatif yükle yüklenir.
Bu yükler dielektrik malzeme sayesinde birbirine temas etmez ama bir elektrik alan oluşturur.
Gerilim kaldırıldığında, bu yükler hala kondansatörde bir süre tutulur.
Devre tamamlandığında (örneğin bir lamba bağlandığında), kondansatör yükünü boşaltır – bu da lambanın kısa süreli yanmasına neden olabilir.
? Bir Benzetmeyle:
Kondansatörü bir kova gibi düşün:
İçine su yerine elektrik yükü dolduruyorsun.
Kova dolunca daha fazla yük giremez (maksimum kapasiteye ulaşır).
Sonra bu suyu (elektrik yükünü) kontrollü bir şekilde boşaltabilirsin.
? Temel Özelliği: Kapasitans (Farad, F)
Bir kondansatörün ne kadar yük tutabileceği kapasitans ile ölçülür.
Birimi Farad (F)’dır ama genellikle:
mikrofarad (µF),
nanofarad (nF),
pikofarad (pF) kullanılır.
? Örnek:
Bir devrede 1000 µF'lık bir kondansatör, elektrik kesildiğinde kısa bir süreliğine LED'in sönmesini geciktirebilir. Bu, kondansatörün yükü boşaltırken LED'i beslemesinden kaynaklanır.
Aapanel web sunucusunu kontrol edebileceğiniz bir panel ve en önemlisi ücretsiz. Cpanel , plesk gibi bilinen panellerin artık yüksek aylık ödemeleri nedeniyle ücretsiz panellere yönelmeler artmış durumda. Bizde donanimteknik.com olarak sunucumuza aapanel kurulumu gerçekleştirdik. Kurulum aşamaları aşağıdaki şekildedir.
Öncelikle sunucuya ssh erişimi sağlıyoruz. (Putty tercih ediyorum)
Kurulum betiğini sunucuya indirmek için aşağıdaki kodu çalıştırıyoruz.
Kurulum sırasında bazı bileşenlerin kurulumunu isteyip istemediğinizi sorabilir. Kurabilir veya sonrasında panelden kurmak için kurmadan geçebilirsiniz.
Kurulum tamamlandıktan sonra en alt satırlarda panel url si ve giriş bilgileri yer alacaktır. Bu bilgileri not alınız. (https://ipadres:8888 gibi)
Panele giriş yapınız.
İlk girişte php apache dns manager gibi bileşenler ile ilgili bir seçim ile karşılaşacaksınız. Web siteniz ile ilgili uyum sorunu yoksa en son sürümleri seçmeniz önerilir.
Aapanel giriş yaptıktan ve gerekli bileşenleri yükledikten sonra aşağıdaki gibi bir ara yüzle kaşılaşıyoruz. Solda ana menü yer almakta.
Aapanel Web Site Ekleme
Sol menüden website ye tıklayın
Aşağıdaki şekilde site adını iki satır yazın
Site ekledikten sonra boş bir örnek sayfa ile kaşılaşmalısınız. Eğer sunucuda birden çok web sitesi var ve siteler açılmıyor yada her site ilk siteye yönleniyorsa DNS MANAGER eklentisinden site eklemeleri yapılması gerekmektedir.
DNS Yapılandırması : Alan adını DNS ile yönlendirmek istiyorsanız alan adınızın bulunduğu panelden öncelikle sunucunuza yönlendirme yapmalısınız. Alan adı yönetim panelinde ÖZEL NAMESERVER oluştur yaparak aşağıdaki şekilde sunucu ip yönlendirme sağlayınız. Alan adı dns adresinede tanımladığınız nameserver adresleri yazınız.
Alan adını sunucuya yönlendirdik. Şimdi sunucuda ip adrese gelen istekleri sunucudaki web sitesi dosyalarına yönlendirmeliyiz. Bunun için aapanel dns manager kullanıyoruz.
Aşağıdaki şekilde her web sitesi için dns eklemesi yapmalıyız.
NOT : Web sitesi ekleme sonrası mutlaka SSL yükleyiniz. SSL yüklenmezse site hata verebiliyor. Aapanel üzerinden kolaylıkla ücretli veya ücretsiz SSL kurulumu yapabilirsiniz. Web site listesinde SSL yazan sütüna tıklayın ve "Let's Encrypt" kurun. 3 ay ücretsiz kulanım sağlıyor bitince tekrar yenileyebilirsiniz.
Bu işlemler sonrasında web sitemiz açılacaktır. DNS yönlendirmede sorun yaşıyorsanız. DNS Manager kullanmadan Cloudflare tarzı sitelerden de A kayıtları ekleyerek yönlendirme yapabilirsiniz. Bu konuyu ayrıca paylaşacağız.
Sadece ekteki dosyayı indirip çalıştırabilirsiniz.
Yükleme sonrası resim dosyası sağ tuş birlikte aç ile fotoğraf görüntüleyici ile açabilirsiniz.
Fotoğraf görüntüleyiciyi varsayılan yapmak için Birlikte Aç / Başka Bir Uygulama Seç / Alttaki Kutucuğu İşaretle
Amd yeni ekran kartı serisi W9000 ler yakında geliyor gibi görünüyor. Pro W9000 ler masaüstü bilgisayarlar ve sunucular için üretilecek GDDR6 ram ile gelmesi beklenen serinin 16-32GB olacağı söyleniyor.
Bu grafik kartları, AI, HPC, DCC, CGI, CAD, VR/AR gibi uygulamalar için masaüstü bilgisayar ve sunucularda kullanılması bekleniyor.
AMD'nin bu nesildeki amiral gemisi iş istasyonu teklifleri için daha muhafazakar rakamlara sadık kaldığı anlaşılıyor. Navi 48'in (356 mm 2 ) RTX PRO 4500 Blackwell'de bulunan GB203 (378 mm²) ile aynı seviyede olması nedeniyle bu bir bakıma beklenen bir durum. Nvidia'nın 750 mm 2'lik en üst düzey GB202'si , devasa 96 GB kare arabelleğine sahip RTX PRO 6000 Blackwell'e ev sahipliği yapıyor.
RDNA 4 ile CU başına iyileştirmelere rağmen , bu varsayılan Radeon PRO W9070'in bellek yoğun görevlerde W7900 tarafından geride bırakılacağı muhtemel. Bu yaraya tuz basmak gerekirse, RDNA 4 hala AMD'nin ROCm platformu tarafından desteklenmiyor . Yine de, sızıntı yapan kişi Tayvan'da, muhtemelen Computex'te gerçekleşecek bir etkinlikte lansmanı öneriyor . Önümüzdeki ay veya AMD'nin Haziran ayındaki Advancing AI etkinliğinde daha geniş ROCm desteği hakkında daha fazla şey öğreneceğimizi umuyoruz.